/ -FOTO: K. M.
22/02/2023 u 08:13 h
Ksenija MatovićKsenija Matović
Preuzmite našu aplikaciju
Pratite nas na
Pridružite nam se na viber community
Pratite nas
i na telegram kanalu
Pratite nas
i na WhatsUp kanalu
StoryEditor

"Kuća užasa" u Herceg Novom: Zgrada nekadašnje Srpske pomorske škole prepuštena propadanju

Pitanje je vremena kada će se oburdati i posljednji materijalni trag ovog važnog prosvjetiteljskog mjesta - upozorila je Olivera Doklestić

Brojne zadužbine u Herceg Novom, iako u malo boljem stanju nego prije desetak godina, ne mogu se pohvaliti suštinskom valorizacijom ovih dobara, od kojih su mnoga otuđena.

Herceg Novi je Grad zadužbina, koje su njegovi žitelji ostavljali sebi za dušu, a svome narodu na korist, ali nije tako jer se nebrigom o njima ne poštuje volja zadužbinara.

Među monumentalnim i ruiniranim zdanjima je i zadužbinska škola "Đurović-Bošković-Laketić", na Srbini, za koju se nakon više od četiri decenije propadanja, u jednom trenutku 2021. godine činilo da ima rješenja, od tada je sve utihnulo.

image
-FOTO: K.M.

Podsjetićemo da je Uprava javnih radova u saradnji sa Opštinom Herceg Novi i Ministarstvom prosvjete dogovorila rekonstrukciju škole. Projektnu dokumentaciju za rekonstrukciju zadužbinske škole u Srbini radiće firma Ing – invest doo Danilovgrad, a ugovorena vrijednost izrade tehničke dokumentacije iznosi 44.000 eura.

Objekti srušeni zbog opasnosti po prolaznike

Humanitarnom udruženju "Кolo srpskih sestara" Tomo Кrstov Popović testamentom je 1930. godine zavještao kuću sa okolnim zemljištem u centru grada, ali je ta imovina na osnovu akta SO Herceg Novi eksproprisana u korist TRO "Mješovito", a danas je u ovom objektu Voli supermarket.

Zadubžina majke narodnog heroja Daša Pavičića više i ne postoji. Porodična kuća Pavičića je odlukom opštinskih vlasti prije desetak godina srušena uz obrazloženje da ugrožava živote prolaznika.

Pusta je i zadužbina Lesa Pavkovića na glavnom trgu, dok je zadužbinski objekat ovog dobrotvora u centru grada volšebno prometovan.

U kući Nikole Zlokovića u Đenovićima, koja se više i ne tretira kao zadužbina, uz obrazloženje Opštine, da je nakon zemljotresa 1979. godine, toliko stradala da ju je Opština nanovo podigla, podignuti su apartmani za tržište.

Zadužbina Ane i Mila Zlokovića u Bijeloj služi kao škola u Bijeloj.

Finansiranje ovog projekta ušlo je u predlog državnog budžeta za 2022. godinu, u visini od 1,8 miliona eura.

Olivera Doklestić, članica zadužbinskog odbora škola, kazala je da se ovaj objekat može okarakterisati kao kuća užasa.

– Ima 40 godina da je zgrada stare škole u Srbini, nekadašnje Srpske zakladne pomorske škole, potom OŠ "Milan Vuković", pa katastra i Opštine, izgubila namjenu i prepuštena zubu vremena. Njana rekonstrukcija je nemoguća bez Opštine i saglasnosti Ministarstva prosvjete. Mi, članovi zadužbinskog odbora, htjeli smo da u njoj ponovo bude osnovna škola za učenike Srbine, Čela, Poda, ali Opština hoće srednju pomorsku. Posječena su velika stabla koja su iako su razrušila podove korjenskim sistemom granjem i krošnjama, podupirala zidove da se ne obruše. Stabla su uklonjena, a oštećeni zidovi samo što se nisu oburdali. Zdanje zjapi jezivo i samo je pitanje vremena kada će se oburdati posljednji materijalni trag ovog važnog prosvjetiteljskog mjesta u novskoj obrazovnoj istoriji – konstatovala je Doklestić.

image
-FOTO. K.M.

Pred Osnovnim sudom u Herceg Novom pokrenut je krivični postupak zbog nedostatka novca sa računa Fondacije Nikole Nika Džanjevića koji je testamentom bio namijenjen za školovanje učenika slabijeg imovnog stanja Gimnazije "Ivan Goran Кovačić", sadašnje srednje mješovite škole.

Očuvana zdanja o kojima brine Opština

Jedino su očuvane one zadužbine o kojima se stara Opština i institucije koje u njima djeluju.

To su zadužbina Tereze Vulić (Gradska biblioteka i čitaonica), Miroslava Štumbergera (Muzej) i Mirka i Olge Кomnenović (Muzej).

vlasništvu OŠ "Milan Vuković" danas su zadužbine Gligora Radovića, odnosno škola na Кamenom, kao i zadužbina Nikole Gojkovića, škola na Mokrinama, koja je u veoma lošem stanju.

Dobrotvor Jefto Radović iz Кruševica je 1929. godine osnovao "Zadužbinu za uzgajanje đaka iz Кruševica", ostavivši izvjesnu svotu novca za školovanje najboljih učenika, kao i prostorije na spratu zgrade u Njegoševoj ulici za njihovo stanovanje.

Opština Herceg Novi je 1992. godine izdala saglasnost i zaključila ugovor o otkupu stana na prvom spratu u toj ulici pod brojem 14, površine 86,80 metara kvadratnih.

Zatim je 1997. pokrenula spor radi poništenja otkupa stana.

Prema riječima Ljiljane Кaranović, direktorke škole, nije samo riječ o glavnici koja je potrošena, pa veći dio novca nedostaje, već i o zemljištu koje je Džanjević ostavio školi, a koje je volšebno otuđeno.

Obnavljanje zadužbinskog zdanja Nikole Musića, u srcu Starog grada, zaočeto je 21. juna 2021. godine, kada je Manastir Savina u Herceg Novom, kojem zadužbina pripada, potpisala sa investitorom Predragom Dragojlovićem iz Beograda ugovor o tridesetogodišnjem zakupu, a investitor je u obavezi da objekat rekonstruiše i privede ga namjeni za hotelsku djelatnost. No osim te godine raščišćenog terena, nema vidljivog pomaka.

Nakon gotovo dvogodišnje pauze u rekonstrukciji zadužbinskog objekta Aleksandra Dukovića u Herceg Novom, 10. aprila 2020. godine se sa njome nastavilo.

Objekat je spolja jadac, zemlja oko njega baš kao i unutrašnjost zdanja, gladac. Radovi su više puta prekidani, a objekat ni do danas nije priveden namjeni.

Pratite nas na
Pridružite nam se na viber community
Pratite nas
i na telegram kanalu
Pratite nas
i na WhatsUp kanalu
17. novembar 2024 08:57