Centar za demokratsku tranziciju (CDT) je pripremio 35 preporuka za predstojeću izbornu reformu, među kojima je i preporuka prema kojoj, kako iz CDT-a navode, se građanima/kama treba omogućiti da se individualno kandiduju.
- Važeće zakonsko rješenje onemogućava pojedincima/kama da se direktno kandiduju na izborima. Ono je u suprotnosti sa preporukama Venecijanske komisije i ODIHR, ali i temeljnim dokumentom za demokratske izbore - Kopenhaškim dokumentom iz 1990. godine koji sadrži neupitne i opšteprihvaćene izborne standarde. Države potpisnice ovog dokumenta, među kojima je i Crna Gora, obavezale su se da će poštovati „pravo građana/ki da nastoje da steknu političke ili javne funkcije, individualno ili kao predstavnici/e političkih partija ili organizacija, bez diskriminacije“ - navode iz CDT-a.
Kao dodatabn argument ističu da je zabluda da u proporcionalnim izbornim sistemima nije moguće učešće nezavisnih kandidata/kinja.
- Ovo je, naravno, samo jedan od “argumenata” koje čujemo od strane značajnog dijela političkih subjekata i kojima se ovo važno pravo želi uskratiti građanima/kama, a ujedno i očuvati njihov partijski monopol. U EU, u dijelu država koje imaju čiste proporcionalne sisteme, kandidovanje nezavisnih kandidata/kinja je eksplicitno omogućeno. U nekoliko drugih, to nije posebno regulisano nego bi se, shodno zakonu, nezavisni kandidati/kinje tretirali kao partija/lista sa jednim kandidatom/kinjom, koji će dobiti mandat ukoliko osvoji dovoljno glasova na izborima. U manjem broju država su uslovi za kandidaturu nezavisnih kandidata/kinja povoljniji u odnosu na uslove za političke partije - kazali su iz CDT-a.
Oni zaključuju da je uvođenje individualnih kandidatura je u direktnoj vezi sa uvođenjem preferencijalnog glasanja i ova dva važna pitanja ne bismo smjeli razmatrati odvojeno.
Za kraj navode da je važan dio, ali i preduslov uvođenja preferencijalnog glasanja, odnosno otvorenih lista omogućavanje učestvovanja na izborima listama koje imaju najmanje jednog kandidata/kinju – individualne kandidature. U zakonu je potrebno intervenisati u odredbama u kojima se propisuje najmanji broj kandidata/kinja na listi.
