Prije osam decenija počela je kontraofanziva u blizini Moskve koja je bila sudbonosna za Sovjetski Savez. Ruski novinar Andrej Koc objašnjava kako je sovjetska vojska otjerala Njemce sa svog „praga“ i primorala ih na povlačenje.

Njemci su u decembru 1941. godine pretrpjeli prvi veliki poraz u Drugom svjetskom ratu. Vrijeme blickrigova je prošlo – Vermaht je potisnut od sovjetske prestonice i oslobođeno je nekoliko susjednih oblasti, podsjeća Koc.

Pravi trenutak za napad

Krajem novembra i početkom decembra 1941. snage grupe armija „Centar“ približile su se Moskvi. Neprijatelj je zauzeo Solnečnogorsk, Jahromu, Krasnu Poljanu, prešao rijeku Naru sjeverno i južno od Naro-Fominska i stajao kod Kašire i istočno od Tule.

Rusi odbranili Moskvu od Njemaca kontranapadom

- Sputnjik

Sovjetska prestonica bila je trofej koji je Hitler najviše želio. Kako se navodi u članku, poslao je više oklopnih i motorizovanih divizija u napad nego u maju 1940. protiv Francuske, Belgije i Holandije zajedno.

Na Moskvu je krenulo 1,8 miliona vojnika, 1.170 tenkova, 13.500 oruđa i minobacača i najmanje 600 aviona. Njemaca je bilo više, ali je njihova vojska bila istrošena zbog dugotrajne ofanzive i upornog otpora koji je pružala Crvena armija. Pored toga, bili su u deficitu sa zimskim uniformama.

Rukovodstvo SSSR je shvatalo da je pravi trenutak za kontraofanzivu, ističe novinar.

Kontraofanziva

Glavni udarac je bio isplaniran sjeverno od glavnog grada, na desnom krilu fronta gdje su odbranu činile 30. i 16. sovjetska armija i gdje su iz rezerve Vrhovne komande prebačene 1. udarna i 20. armija. Ukupno je za operaciju pripremljeno 1,1 milion vojnika, 774 tenka i oko hiljadu aviona.

Kontranapad je počeo na današnji dan, 5. decembra, napadom lijevog krila Kalinjinskog fronta. Sovjetske trupe su do 7. januara uz intenzivne borbe stigle do Volge sjeverozapadno i istočno od Rževa i napredovale 60-120 kilometara u južnom i jugozapadnom pravcu. Armije desnog krila Zapadnog fronta krenule su 6. decembra i oslobodile Istru, Klin i Volokolamsk. Potisnuvši neprijatelja između 90 i 110 kilometara na zapad, eliminisali su prijetnju zaobilaženja Moskve sa sjevera.

Rusi odbranili Moskvu od Njemaca kontranapadom

- Sputnjik

Na lijevom krilu Zapadnog fronta zadato je nekoliko snažnih udaraca 2. tenkovskoj armiji Vermahta. U strahu od njenog opkoljavanja istočno od Tule, nacisti su se povukli. Do 16. decembra je otklonjena i pretnja Moskvi sa juga. Tog dana je Hitler zabranio povlačenje velikih formacija na velika područja. Grupi armija „Centar“ je naređeno da spriječi proboje i zadrži odbranu. Naređenje je, kako piše Koc, razbjesljelo njemačke vojskovođe, koji su shvatili da Hitler ne razumije stvarnu situaciju na frontu.

Hitlerovo naređenje se smatralo glavnim razlogom velikih gubitaka u bici za Moskvu, navodi se u materijalu.

Sada je čak i Vrhovna komanda shvatila da čitava kampanja visi o koncu, a do sada niko nije slušao naše krike upozorenja – veliki broj izvještaja o slabosti naših trupa je napisan i na višem i na nižem nivou, pisao je njemački general Gothard Hajnrici krajem decembra.

S druge strane, Crvena armija je napredovala.

Uoči Nove godine, neprijatelj je potisnut 250 kilometara, nanijeta je velika šteta 38 njemačkim divizijama, podsjeća ruski novinar. Oslobođeno je više od 11 hiljada naselja. U januaru 1942. godine Štab Vrhovne komande izdao je naređenje za opštu ofanzivu kod Lenjingrada u jugozapadnom i zapadnom pravcu, u cilju opkoljavanja i poraza glavnih snaga grupe armija „Centar“.

Ofanziva je obustavljena tek 20. aprila 1942. godine. Njemci su se povukli 150-400 kilometara ka zapadu. Moskovska i Tulska oblast, mnoge oblasti Kalinjinske i Smolenske oblasti očišćene su od neprijatelja.

Iako grupa armija „Centar“ nije uništena, pretrpjela je ozbiljne gubitke. Konkretno, bilo je više od 500 hiljada ubijenih, ranjenih i nestalih, uništeno je 1.300 tenkova, 2.500 topova i druge tehnike. Njemačka je pretrpjela prvi veliki poraz, naglasio je Koc.