Evropa je u maju eksplozivno povećala uvoz ruskog gasa u odnosu na april, čemu je doprinijelo nekoliko faktora, među kojima su ključni bolja cijena i rizik od novih isključenja potrošača, kaže Aleksej Belogorijev, zamjenik glavnog direktora za energetiku Instituta za energetiku i finansija (IEF) za RIA Novosti.

„Od 1. maja je zaista došlo do eksplozivnog rasta u isporuci ruskog gasa u zemlje EU u odnosu na veoma niske nivoe u aprilu. Na primjer, isporuke Finskoj, prema ENTSO-G, porasle su 4,8 puta od 30. aprila do 4. maja. Isporuke gasovoda „Jamal-Evropa“, koje su posljednjih dana aprila pale na nulu, početkom maja su se vratile na nivo sa početka aprila“, rekao je ekspert.

Gaspromov izvoz gasa u zemlje van ZND u aprilu je smanjen za 24 odsto u odnosu na mart i iznosio je 11,6 milijardi kubnih metara, pokazuju ove kompanije. Isporuke su pale na nekoliko glavnih pravaca, posebno duž ukrajinske i duž gasovoda Jamal-Evropa kroz Poljsku, svjedoče podaci operatera GTS-a.

Štaviše, Gasprom je krajem aprila potpuno obustavio izvoz u Bugarsku i Poljsku zbog neplaćanja isporuka po novoj šemi u rubljama. Međutim, Evropa je nakon toga povećala uvoz ruskog gasa i djelimično ga preraspodijelila. Na primjer, Varšava je prvo koristila fizički revers gasa iz Njemačke, a zatim virtuelni iz Italije i Francuske.

Glavni faktori

Prema riječima Belogorjeva, rast isporuka ruskog gasa je rezultat kombinacije različitih faktora. Jedan od ključnih se može nazvati smanjenje ugovorenih cijena gasa Gasproma u maju, koje na spot cijene u Evropi reaguju sa zakašnjenjem od mjesec dana. Gas kompanije je u aprilu prodavan na osnovu najviših martovskih kotacija ove godine, dok su bile atraktivnije na spot tržištu. Majske cene „Gasproma” su zasnovane na ovim aprilskim kotacijama.

Drugi ključni faktor je priprema niza zemalja EU za mogućnost potpunog prekida isporuke iz Rusije zbog odbijanja da plaćaju gas u rubljama.

Ta ista Finska mora da izvrši još jednu uplatu do 20. maja, a od 21. maja može da ostane bez ruskog gasa“, kaže Belogorijev.

Rast zaliha sugeriše, s jedne strane, da kupci malo vjeruju u mogućnost daljeg sniženja cijena, prije, naprotiv, da se plaše njihovog rasta, pa stoga nema ekonomskog smisla odlagati ubrizgavanje gasa u PGSF. S druge strane, nakon hitnog sastanka ministara energetike EU početkom maja, pojavila se bojazan da bi EU mogla da se nađe u oštroj konfrontaciji sa Gaspromom u vezi sa prebacivanjem plaćanja gasa u rublje, dodaje ekspert.

"Zbog toga je sasvim prirodno želja da se u preostale dvije nedjelje zalihama što više ruskog gasa. Drugim riječima, uočeni rast je oportunistički, a samim tim i nestabilan pad", zaključuje on.

Nova šema plaćanja

Nakon početka ruske vojne specijalne operacije demilitarizacije i denacifikacije Ukrajine, Zapad je pojačao pritisak sankcija na Moskvu. Restriktivne mjere su usmjerene prije svega protiv bankarskog sektora i ponude visokotehnoloških proizvoda. Mnoge zemlje su najavile zamrzavanje ruske imovine, a u Evropi su sve glasniji pozivi da se smanji zavisnost od ruskih energetskih resursa.

Pod ovim uslovima, Rusija od 1. aprila prihvata plaćanje gasa samo u rubljama. Uvoznik mora otvoriti poseban račun kod Gazprombanke, na koji će prebaciti sredstva u valuti navedenoj u ugovoru, banka će prodati ovu valutu na Moskovskoj berzi i kreditirati rublje na račun kupca gasa, sa kojeg će se vršiti plaćanja.,napravljen sa dobavljačem - Gaspromom.

Prema riječima ministra spoljnih poslova Sergeja Lavrova, većina ključnih partnera Rusije pristala je da pređe na ovu šemu. Međutim, neke kompanije su odbile da plate u rubljama. Bugarska i Poljska su već izgubile ruski gas.