Majka Lai Činga bila je jako razočarana kada joj je sin saopštio 1990. godine da umjesto medicinske karijere nakon Harvarda ulazi u politiku. Možda bi mu danas oprostila kada je izabran za novog predsjednika Tajvana.

S obzirom da su tenzije između SAD i Kine sve više usredsređene na Tajvan - samoupravno ostrvo za koje Peking tvrdi da je njihovo - pobjednik izbora koji su održani početkom ove godine i i njegova uloga mogli bi da odrede putanju geopolitike i globalne ekonomije u godinama koje dolaze.

Dok novi predsjenik Tajvana Lai (63) sada insistira da dijeli isti stav o političkom statusu kao njegova prethodnica Cai Ing-ven, tvrdeći da je ostrvo već nezavisna zemlja i da nema potrebe da se proglasi nezavisnost, on je već izazavao buru zbog nekih svoji dosadašnjih komentara, prenosi "The Japantimes".

Dok je bio premijer 2017, opisao je sebe kao borca za nezavisnost Tajvana. Čini se da je to dugotrajno gledište. Tokom posjete Univerzitetu Fudan u Šangaju 2014. godine, kada je bio gradonačelnik grada Tajnana, rekao je da je nezavisnost konsenzus stava u cijelom tajvanskom društvu, prenosi N1.

Nije iznenađujuće da je Kina bila kritična prema Laijevim stavovima. Godine 2019, Pekinška kancelarija za poslove sa Tajvanom opisala je njegove komentare za nezavisnost kao arogantne, rekavši da „imaju za cilj da podstaknu konfrontaciju preko moreuza i ugroze mirni status u Tajvanskom moreuzu“.

Tadašnji portparol kancelarije Ma Ksiaoguang rekao je da su Laijeve akcije „potpuno otkrile lažnu masku sa DPP-a“.

Laijeva politika i pogledi na Tajvan bili su oblikovani njegovim vaspitanjem. Rođen je 1959. u rudarskoj porodici na obali jsevernog Tajvana, nedaleko od Tajpeja. Njegova majka je sama podigla njega i njegovih petoro braće i sestara nakon što mu je otac umro kada je imao samo dvije godine.

Njegova majka je igrala ključnu ulogu u njegovom životu i izboru karijere, navodi se u njegovoj biografiji. Vrijedno je učio da postane doktor, stekavši diplomu iz javnog zdravlja na Univerzitetu Harvard, u skladu sa željama njegove mame.

Međutim 1990. bila je ključna jer je Lai odlučio da odbaci medicinksu karijeru i posveti se politici. U svojoj zvaničnoj biografiji on opisuje kako je bio motivisan da se zauzme za Tajvan tokom Treće krize u moreuzu, kada je Kina ispalila rakete u more oko ostrva 1995. i 1996. Njegovo nezadovoljstvo KMT, koji je vladao Tajvanom od 1940-ih, bio je još jedan motivišući faktor, rekao je.

Njegova majka se oštro protivila njegovoj odluci da uđe u politiku, popuštajući tek kada je utvrdila da ima male šanse da pobijedi i da će biti primoran da se vrati medicini.

Pogriješila je. Lai je pobijedio, pokrenuvši ono što bi postalo uspješna politička karijera koju opisuje kao „slučajno putovanje“. Kasnije je osvojio mjesto u parlamentu Tajvana, a zatim je postao gradonačelnik južnog grada Tajnana 2010.

Kao gradonačelnik stekao je reputaciju integriteta. Na službenim putovanjima u Tajpej, boravio bi u starijoj, skromnoj kući svoje porodice radije nego što bi tražio luksuzniji smještaj.

Ne puši i ne pije alkohol i smatra se manje društvenim od mnogih političara. Takođe je poznat po svom pamćenju – držanju govora bez bilješki – i po tome što provodi vrijeme proučavajući američku, japansku i kinesku politiku.

Na osnovu njegovog povoljnog rejtinga u anketi i reputacije kao kompetentnog administratora u Tainanu, Lai je izabran da bude premijer između 2017. i 2019. godine.

Odnos sa tadašnjom predsjenicom Cai Ing-ven  prekinut je 2019. godine, kada je Lai napustio svoju funkciju da bi osporio njenu za nominaciju DPP-a na predsjedničkim izborima 2020. godine. Cai je na kraju lako pobijedila Laija na partijskim predizborima, međutim postavila ga je za potpredsjednika tokom njenog drugog mandata.

Ljudi koji su upoznati sa situacijom kažu da sada nema dugotrajnog animoziteta između njih dvoje, i njihov odnos su opisali kao „profesionalan sa poštovanjem“.

Što se tiče toga kako bi se politika vlade dolaskom novog predsjenika, ljudi bliski Laiu insistiraju da neće odstupiti od Caijevog trenutnog kursa jačanja veza sa glavnim demokratskim partnerima Tajvana, kao što su SAD, Japan i Evropa.

Kina je na najvećem udaru novog predsjenika.

- Tajvan je u kritičnom trenutku opstanka i razvoja - napisao je Lai u objavi na Fejsbuku u martu, kada se registrovao da bude predsjednički kandidat.

- Moramo da nastavimo da jačamo Tajvan, podržavamo demokratske vijrednosti i obezbjeđujemo njegovu bezbednost - bio je jasan otkrivajući svoj pravac poltike.