Sjedinjene Američke Države i Ujedinjeno kraljevstvo već decenijama imaju “specijalnu vezu”, ali nijedan američki predsednik nikada nije prisustvovao krunisanju nekog britanskog monarha. Da li ova tradicija ukazuje na antagonizam između dvije nacije ili je u pitanju nešto mnogo banalnije?
Krunisanje kralja Čarlsa Trećeg biće obilježeno vjekovnim tradicijama i ceremonijama. Kralj će položiti zakletvu u Vestminsterskoj opatiji u prisustvu hiljada podanika i šefova država.
Ali među mnogim uvaženim zvanicama jedno odstutvo će biti izuzetno primjetno – američki predsjednik Džo Bajden neće biti tu.
Bajden je pozvan na krunisanje, potvrdila je Bijela kuća za BBC, ali je predsjednik u telefonskom razgovoru s kraljem rekao da će u njegovo ime ceremoniji prisustvovati prva dama SAD Džil Bajden i diplomatski kor.
Bijela kuća nije obrazložila zbog čega predsjednik neće biti na krunisanju, ali je prenijela njegovu želju da se u budućnosti sretne s kraljem u Ujedinjenom kraljevstvu.
Nepojavljivanje na najvažnijem događaju u Velikoj Britaniji poslalo je talase preko bare, ocjenjuje BBC.
Konzervativni poslanik Bob Sili rekao je za britanski Telegraf da predsjednik Bajden izgleda vrlo nemarno, kada je voljan da preskoči događaj koji se dešava jednom u životu.
Rasel Majers, novinar britanskog tabloida Miror, rekao je za Skaj njuz da Bajden neće doći na krunisanje jer je „nepokolebljivo ponosan na svoje irske korjene“.
Međutim, istoričari objašnjavaju da razlog ima mnogo manje veze s politikom, i da je u pitanju vjekovima duga tradicija da američki predsjednici preskaču krunisanja.
„To nema veze s idejom da je Bajden antibritanski. On ne ide jer nijedan američki predsjednik nije otišao na krunisanje, pa zašto bi sad u 21. vijeku“, kaže Laura Birs, profesorka istorije na Američkom Univerzitetu.
Profesorka podsjeća da su američko-britanski odnosi prije kraljice Viktorije (1819-1901) bili obilježeni kolonijalizomom i Ratom za nezavisnost 1812. godine. Dolazak Viktorije na prijesto izazvao je „viktorijansku groznicu“ preko okeana i novu eru američke fascinacije britanskom monarhijom, ali čak ni tadašnji predsjednik Martin van Buren nije prisustvovao ceremoniji krunisanja.
„Nije bilo praktično da američki predsjednik putuje čak do Evrope, a poslije toga je, mislim, jednostavno postalo tradicija“, rekla je profesorka Birs.
Troj Bikem, istoričar i član Kraljevskog istorijskog društva, objašnjava da putovanje preko okeana nije bilo praktično prije uspostavljanja transatlantskog vazdušnog saobraćaja 1939. godine, što je bilo tri godine prije krunisanja kralja Džordža Šestog.
Ajzenhauer i Elizabeta
Drugi svjetski rat je bio prelomna tačka u diplomatskim odnosima između SAD i Ujedinjenog kraljevstva. Kralj Džordž Šesti i njegova ćerka, tadašnja princeza Elizabeta, tokom rata su razvili odlične odnose s Dvajtom Ajzenhauerom koji je bio u savezničkoj komandi u Londonu i nadgledao operaciju iskrcavanja u Normandiji.
Nekoliko mjeseci poslije smrti kralja, Ajzenhauer je postao 34. američki predsjednik, a Elizabeta Druga je sutupila na prijesto. Međutim, uprkos njihovim bliskim vezama, Ajzenhauer je izabrao da se drži tradicije i pošalje izaslanike na krunisanje.
Istoričar Sem Edvards primjećuje da su SAD u to vrijeme bile angažovane u Korejskom ratu, a predsjednik je bio neophodan u Vašingtonu.
Jedna kraljica, 14 predsjednika
Kao najduži britanski monarh, kraljica Elizabeta Druga je dočekala i ispratila 14 američkih predsjednika i tokom svoje vladavine srela se sa svima njima. Trojica predsjednika su tokom svog mandata bila u zvaničnim posjetama Ujedinjenom kraljevstvu, dok je kraljica bila u četiri državne posjete Sjedinjenim Državama.
