Prema dosadašnjem zakonskom rјešenju bilo јe predviđeno da se lokalna samouprava ostvaruje u opštini, Glavnom gradu i Prijestonici. Novo zakonsko rјešenje koјe prepoznaјe novu јedinicu lokalne samouprave predviđa da јe grad urbani, ekonomski, administrativni, kulturni, turistički, obrazovni ili zdravstveni centar, koja ima najmanje 14.000 stanovnika.
U obrazloženju dokumenta јe naznačeno da se zakonom unapređuje sistem lokalne samouprave i sprovodi dalja decentralizacija oprezno i postupno.
– To podrazumijeva uvođenje nove jedinice lokalne samouprave – grada, koji sa aspekta broja stanovnika, finansijskog i ekonomskog aspekta može da pruža usluge i vrši nadležnosti u oblasti predškolskog obrazovanja, primarne zdravstvene zaštite, prostornog planiranja i socijalne zaštite. Definisanjem različitih jedinica lokalne samouprave – grada, opštine, Glavnog rada i Prijestonice, od kojih gradovi imaju širi krug nadležnosti u odnosu na opštine uvodi se politipski model organizacije lokalne samouprave što znači da se u sistemu uspostavljaju različite jedinice lokalne samouprave koje dobijaju različite stepene ovlašćenja i odgovornosti za upravljanje javnim poslovima – navodi se u obrazloženju nacrta zakona.
Zakon јe precizirao da predsjednik opštine može podnijeti predlog za dobijanje statusa grada skupštini jedinice lokalne samouprave.
– Predsjednik opštine, na osnovu odluke skupštine, podnosi inicijativu za dobijanje statusa grada nadležnom organu, koji u roku od 60 dana od dana podnošenja inicijative procjenjuje ispunjenost kriterijuma.
Nadležni organ inicijativu na mišljenje dostavlja organima državne uprave nadležnim za poslove finansija i ekonomskog razvoja, koji su dužni dati mišljenje u roku od 15 dana od dana dostavljanja inicijative. Nakon procijenjenih kriterijuma i dobijenih mišljenja nadležni organ utvrđuje ispunjenost uslova, o čemu obavještava predsjednika opštine. Ukoliko su uslovi ispunjeni, nadležni organ podnosi Vladi predlog propisa kojima se uređuje teritorijalna organizacija Crne Gore – piše u nacrtu zakona.
Radi procjene efikasnosti, efektivnosti, ekonomičnosti i kvaliteta izvršavanja nadležnosti jedinica lokalne samouprave sprovodi se evaluacija na svake četiri godine, navode se u zakonu.
– Evaluaciju sprovodi Ministarstvo u saradnji sa drugim državnim organima i organima državne uprave.
Način, postupak, kriterijumi za postupak sprovođenja evaluacije, indikatori učinka za praćenje efikasnosti decentralizovanih nadležnosti urediće se propisom Vlade – navodi se u dokumentu.
Pravni status Glavnog grada i Prijestonice, kako јe naznačeno u dokumentu se uređuju se posebnim zakonom.
