Stanje u turizmu u Crnoј Gori јe takvo da nemamo vremena za gubljenje, ociјenila јe u intervјuu za "Dan" mr Mariјa Lazarević, ekspert u oblasti planiranja i upravljanja turističkim destinaciјama.
– Zahvaljujući odlučnom putu ka učlanjenju u Evropsku uniju, dobijamo razne vrste pomoći, kako mentorske i finansijske, tako i partnerske, u vidu sprovođenja projekata iz turizma sa državama članicama EU. Smatram da je to veoma dobro za nas, zato moramo biti fokusirani i uspjeh neće izostati. Loše јe što vrlo malo gradova, odnosno opština, ima izrađenu strategiju održivog razvoja turizma na lokalnom nivou, koja kao važan dokument služi daljem razvoju lokalne turističke destinacije, koji danas mora biti održiv – kazala јe Lazarević, prvi ekspert za održivi turizam iz Crne Gore u URBACT programu Evropske komisiјe.
Jedna od glavnih odlika turizma u Crnoj Gori je sezonalnost, odnosno vrlo kratak tzv. špic sezone. Šta država i turistička privreda treba da urade kako bismo imali višemjesečnu ili cjelogodišnju turističku sezonu?
- Sezonalnost je zastupljena u najvećem dijelu mediteranskih destinacija i svaka od njih čini koliko može i umije da je produži, ali i da smanji ekonomsku zavisnost od nje. Uzmimo za primjer grad Kotor, kulturološki najbogatije područje u Crnoj Gori, koje se i po geolokaciji potpuno razlikuje od drugih djelova Crne Gore. Kotor ima izraženu sezonalnost, kao i cijela primorska regija, ali ima više, da se slobodno izrazim, turističkih sezona. S obzirom na raznovrsne kulturološke manifestacije i događaje raznog tipa, grad živi cijele godine, a osim posjetilaca iz Crne Gore, ugošćava i goste sa kruzera i goste iz susjednih zemalja. Recimo, čuveni kotorski karneval, koji se održava više od pet vjekova, može da bude primjer jer pripreme za njega počinju od oktobra. Prvo se pozivaju i okupljaju predstavnici grupa da dogovore redosljed u povorci, onda učesnici planiraju svoje maske, dizajniraju i izrađuju, i dok dođe karneval oni su spremni. Taj proces je veoma bitan i upravo on pokazuje kolika je važnost tog karnevala za učesnika, stanovnika, a onda i za nas koji dođemo da uživamo u defileu jer nema te maske koja nakon takvog procesa posvećenosti i ljubavi može da razočara. Upravo ovo treba da nam bude primjer kako da oživimo turistička zatišja u godini. Ne moramo da učimo sve od drugih zemalja, dovoljno je poći i od Kotorana i štošta naučiti, samo ako dozvolimo sebi da spustimo nos.
Da li se za Crnu Goru može reći da je konkurentna po pitanju ponude sa destinacijama poput Španije, Italije i Francuske, ili smo daleko od takvog poređenja?
- Iako većina misli upravo da smo daleko od takvog poređenja, istina nije na toj strani. Evo i zašto: Crna Gora je u odnosu na većinu evropskih destinacija, pa i svjetskih, nova i neotkrivena destinacija. Navike turista se mijenjaju, sada žele nešto nepoznato, nešto novo i nešto što niko iz njihovog okruženja nije posjetio. Svaki turista koji je redovno putovao na odmor u Španiju, a sada se odluči za odmor u Crnoј Gori, upravo našu destinaciju čini konkurentnom. Iako smo manja zemlja, to nikako ne znači da smo neprimjetni. Imamo fenomenalne resurse i karakteristike i zato je važan strateški pristup i održiv razvoj, pa će taj turista da kaže: Ovdje se vraćam sigurno. Imala sam sreću da živim i učim od španskih šampiona u turizmu i kulturi i znam koliko su posvećeni konkurentnosti svoje destinacije i koliko rade na tome da imaju što više turista koji im se vraćaju. E, sada je prilika za nas. Moramo je iskoristiti.
Možete li nam reći nešto više o održivom turizmu?
- Današnji turizam se mora tretirati kao održiv, ne možemo ići unazad, kada se turizam posmatrao sam za sebe. Održivi turizam je multidisciplinarna aktivnost koja uključuje javni sektor, ugostitelje, NVO, ITC, teritoriju na kojoj se odigrava, saobraćaj, lokalno stanovništvo, posjetioce i turiste, sve aktere koji su uključeni u proces. Crna Gora je na dobrom putu, napokon probuđena da mora da se razvija održivo i da upravo takav turizam mora da razvija.