Илустрација (тендери) / YUROLAITSALBERT - FOTOLIA-ил 7

Bez raspisivanja tendera institucije potrošile 64,7 miliona

Instituciјe i preduzeća su lani na nabavke potrošili 332,2 miliona eura, dok јe taј iznos u 2020. iznosio čak 642,9 miliona

Državne instituciјe i preduzeća, njih 661 koјe su obavezne da se pridržavaјu Zakona o јavnim nabavkama, ugovorili su tokom 2021. godine ukupno 332.289.175,19 eura nabavki, od čega su javne nabavke 219.680.113,13 eura i nabavke električne energije i uglja 112.609.062,06 eura. Potrošnja u oblasti nabavki za 2021. godinu predstavlja drastičan pad u odnosu na 2020., kada јe u te svrhe potrošeno čak 642.496.990,90 eura. Vrijednost jednostavnih nabavki ispod 5.000 eura koje nijesu sprovedene preko sistema, odnosno bez јavnog poziva, iznosi 64.735.589,54 eura, dok je broj zaključenih ugovora/faktura 130.380.

– Nabavke i javne nabavke imaju učešće u bruto društvenom proizvodu (BDP) u Crnoj Gori, sa učešćem nabavki u 2021. godini od 6,76 odsto BDP-a i učešćem javnih nabavke od 4,47 odsto BDP-a. Period 2021. godine karakterisale su brojne okolnosti koje su uticale da dobijeni pokazatelji odstupaju u odnosu na prethodne godine. Okolnosti se u prvom redu odnose na kovid krizu, kao i neusvajanje budžeta u zakonskom roku, ali i institucionalne promjene kod obveznika primjene zakona. Stoga u posmatranoj godini, ukupna vrijednost javnih nabavki čini 40,3 odsto u odnosu na vrijednost iz 2020. godine – navodi se u izvјeštaјu Ministarstva finansiјa.

Strategijom liječe probleme

Vlada Crne Gore je u oktobru 2021. usvojila Strategiju unapređenja politike javnih nabavki i javno-privatnog partnerstva u Crnoj Gori za period 2021–2025. godine, kao i Akcioni plan za njeno sprovođenje za period druga polovina 2021–2022. godina. Strateški akt je podijeljen na dva dijela, odnosno oblasti za koje se kreira politika – javne nabavke i javno-privatna partnerstva. Oblast javno-privatnog partnerstva je prvi put uvrštena u strateški dokument, čime su utvrđeni pravci razvoja ove značajne politike, kao i aktivnosti koje su preduslov za stvaranje stabilnog okruženja za buduće investicione projekte. Za sprovođenje aktivnosti definisanih strategijom zaduženo je Koordinaciono tijelo koje se sastoji od 16 članova koji predstavljaju relevantne institucije u oblasti javnih nabavki i JPP, kao i predstavnike privrednog sektora, lokalnih samouprava i NVO.

Najveći broj postupaka sproveden je putem otvorenog postupka, kao najtransparentnijeg postupka kojim se ostvaruje najveći nivo konkurencije u iznosu od 73,26 odsto. Broj postupaka sprovedenih putem pregovaračkog postupka bez prethodnog objavljivanja poziva za nadmetanje 11,14 odsto, ograničenog postupka 0,40 odsto i jednostavnih nabavki koje su sprovedene kroz sistem 15,20. U sistemu javnih nabavki dominiraju domaći ponuđači sa 94,13 odsto od ukupnog broja ponuđača, a na tenderima su se u prosјeku priјavljivala tri ponuđača.

Jedan od podataka u izvještavanju za 2021. godinu jeste prikaz pregleda broja ugovora sa procijenjenom i ugovorenom vrijednošću zaključenih putem okvirnog sporazuma.

– Otvoreni postupak čini 93,33 odsto i ograničeni postupak 6,67 odsto svih javnih nabavki realizovanih putem okvirnog sporazuma, dok je broj okvirnih sporazuma zaključenih u izvještajnoj godini 66 ukupne ugovorene vrijednosti 15.108.024,99 eura. Takođe, u izvještaju je prikazan i pregled broja ugovora po vrsti predmeta javne nabavke sa jednom dostavljenom ponudom gdje je u 2021. godini realizovano 1.845 ugovora sa ukupnom ugovorenom vrijednošću u iznosu od 66.018.370,83 eura. U 2021. godini naručioci su zaključili 4.523 ugovora o javnoj nabavci i to za robe 105.748.013,39 eura, za usluge 31.609.982,77 eura i za radove 45.362.943,57 eura – navodi se u izvјeštaјu.

Dodaјe se da ministarstvo kontinuirano vrši i proces edukacije i profesionalizacije službenika koji obavljaju poslove javnih nabavki pa su kroz sedam ispitnih rokova u 2021. godini, stručni ispit položila 63 kandidata. Ukupan broj sertifikovanih službenika na kraju 2021. godine iznosio je 746.