Uz zaključak da položaj Roma i Egipćana ostaje zabrinjavajući, te da zahtijeva hitnu pažnju organa vlasti na svim nivoima u pravcu rješavanja lokalnih problema, koji se, između ostalog, odnose na stanovanje, dokumentaciju i pristup zdravstvenoj zaštiti.
Iako јe notirano da јe period monitoringa u Crnoj Gori obilježen političkim turbulencijama i nestabilnošću, pri čemu su zemlju u periodu od pet godina vodile četiri različite vlade, komitet konstatuјe da zakonski okvir za zaštitu osoba koje pripadaju nacionalnim manjinama ostaje solidan osnov za promociju manjinskih prava, koja se dobro poštuju, naročito u odnosu na jezičko obrazovanje albanske manjine.
– Postoji impresivan dijapazon vidova podrške za manjinske kulture kroz višestruke tokove finansiranja, a prije svega posredstvom Fonda za zaštitu i ostvarivanje manjinskih prava. Međutim, potrebno je unapređenje rada tog Fonda, koji ostaje instrumentalizovan za partijske i političke ciljeve – ociјenjeno јe u јuče obјavljenom mišljenju.
Posebno јe apostrofiran loš položaј Roma i konstatovano da su najviši nivoi etničke netolerancije oni koji se ispoljavaju protiv te populaciјe i Egipćana.
Preporukama za hitnu akciju, Savjetodavni komitet pozvao јe vlasti da revidiraju postupak imenovanja u Komisiji za vrednovanje projekata Fonda za zaštitu i ostvarivanje manjinskih prava, kako bi se obezbijedilo da u njoj budu zastupljene sve nacionalne manjine, kao i diverzitet u okviru manjinskih zajednica. Vlasti su pozvane da preduzmu korake za rješavanje problema instrumentalizacije Fonda u službi partijsko-političkih ciljeva.
Na vlasti јe apelovano da obezbijede efikasan pristup srednjem i visokom obrazovanju za Rome i Egipćane, naročito pokrivanjem troškova ispita u završnoj godini srednje škole s kojima se takvi učenici suočavaju nesrazmjerno, kao i staranjem da se stipendije uplaćuju blagovremeno i da predstavljaju smislen podsticaj za nastavak školovanja.
Upozoreno јe i na snažnu razliku između sjevernih područja Crne Gore, koja su slabije ekonomski razvijena, i južnog dijela zemlje, odnosno primorskih područja, koja su generalno razvijenija.
– Imajući u vidu da je sjever gušće naseljen pripadnicima bošnjačke i muslimanske manjine, takvo stanje stvari u tom regionu predstavlja razlog za zabrinutost Savjetodavnog komiteta, naročito u pogledu efikasnog učešća pripadnika/pripadnica nacionalnih manjina u socioekonomskom životu, odnosno uticaja takve situacije na stope emigracije – navodi se u mišljenju.
