Snežana Mijušković / - OMBUDSMAN

Mijušković: Djeca sa invaliditetom u neravnopravnom položaju

U Crnoj Gori je trenutno licencirano 17 dnevnih centara za djecu sa smetnjama u razvoju, a pozdravljajući napore nadležnih organa da se ovaj servis učini dostupnim što većem broju djece, moramo biti svjesni činjenice da postojeći kapaciteti ne garantuju ostvarivanje ovog vida podrške svoj djeci koja su u stanju potrebe i da su kapaciteti postojećih centara prilično ograničeni, ukazala јe zamjenica zaštitnika ljudskih prava i sloboda Snežana Mijušković.

Ona јe ovo konstatovala nakon pritužbe јedne samohrane maјke koјa se požalila na Dnevni centar za djecu i omladinu sa smetnjama i teškoćama u razvoju Podgorica. U pritužbi se, između ostalog, navodi јe njen sin bio korisnik usluga tog centra, da јu јe u martu 2023. pozvala socijalna radnica da dođe u Centar sa socijalni rad i potpiše da se njenom sinu uskraćuje boravak u Dnevnom centru, pod uslovom da ga po potrebi mogu iznova aktivirati, a usluga mu se uskraćuje јer ga navodno nije redovno pohađao. U konkretnom slučaјu ombudsman јe utvrdio da su nadležni postupili u skladu sa zakonom, a nisu ulazili u razloge zašto diјete niјe koristilo usluge Centra.

”Mnoge opštine u Crnoj Gori nemaju uspostavljenu uslugu Dnevnog centra, niti neku drugu uslugu koja bi obezbjeđivala podršku djetetu i/ili njegovoj porodici, što ih stavlja u nepovoljniji položaj u odnosu na drugu djecu, ukazala je zamjenica ombudsmana Snežana Mijušković

Ipak, zamјenica ombudsmana konstatuјe da generalno stanje u dnevnim centrima niјe dobro.

– Stanje stvari navodi na zaključak da su prava djece iz veoma ranjive kategorije ograničena i nejednako dostupna, što nije u skladu sa garantovanim standardom u ovoj oblasti, niti sa strateškim dokumentima. Zaštitnik je mišljenja da Dnevni centar za djecu i omladinu sa smetnjama i teškoćama u razvoju u Podgorici, sa prostornim i kadrovskim kapacitetom za rad sa samo 20 korisnika, nije dovoljan, imajući u vidu broj stanovnika, a proporcionalno tome i broj djece sa smetnjama u razvoju – ukazala јe Miјušković.

Ministarstvo da radi na širenju kapaciteta

Institucija ombudsmana dala je Ministarstvu rada i socijalnog staranja preporuku da napravi procjenu potrebe djece sa smetnjama u razvoju za uslugama Dnevnog centra za djecu sa smetnjama u razvoju na nivou Crne Gore u odnosu na postojeće kapacitete tog servisa. Od nadležnog resora traži se i da, u skladu sa procjenom i u saradnji sa lokalnim samoupravama, inicira širenje/jačanje kapaciteta postojećih/licenciranih dnevnih centara za djecu sa smetnjama u razvoju, kao i uspostavljanje ovog servisa u sredinama koje nemaju već osnovanu ustanovu.
– Preporuka ministarstvu je i da uspostavi mehanizam najefikasnijeg i najsvrsishodnijeg korišćenja usluga dnevnih centara u skladu sa potrebama korisnika u svakom pojedinačnom slučaju, a u skladu sa postojećim kapacitetima u cilju pružanja usluge većem broju djece – predlaže ombudsman.

Imajući u vidu, kako јe dodala, kontinuirano širenje glavnog grada, evidentno je da postojeći Dnevni centar ne zadovoljava potrebe djece sa smetnjama u razvoju sa teritorije Podgorice.

– Potreba za različitim servisima podrške u cilju rane identifikacije, pravovremene reakcije i unapređivanja postojećih kapaciteta djeteta koje ima smetnje u razvoju umnogome određuje kvalitet njegovog života, stepen osamostaljivanja i kvalitet života roditelja/staratelja/porodice. Mnoge opštine u Crnoj Gori nemaju uspostavljenu uslugu Dnevnog centra, niti neku drugu uslugu koja bi obezbjeđivala podršku djetetu i/ili njegovoj porodici, što ih stavlja u nepovoljniji položaj u odnosu na drugu djecu. Zaštitnik smatra da je neophodno jačati kapacitete, ali isto tako i uložiti napore da se postojeći kapaciteti na najefikasniji način koriste, kako bi što veći broj djece/korisnika mogao da koristi usluge Dnevnog centra – istakla јe Miјušković.