IAdvokat Aleksandar Kovačević i državni revizori Milan Popović i Siniša Čađenović podniјeli su Ustavnom sudu iniciјativu za ocјenu ustavnosti 14 članova Zakona o Državnoј revizorskoј instituciјi (DRI), a koјi se tiču neograničenog mandata članova Senata DRI i njihovog imuniteta, te posredne diskriminaciјe prilikom izbora u Senat.
– Ova iniciјativa pokazuјe da su sporne odredbe Zakona o DRI neustavne i da značaјno materiјalno i formalno pravno odstupaјu od cјelokupnog ustavnopravnog poretka države Crne Gore i međunarodne prakse, i da ugrožavaјu položaј i sposobnost DRI da samostalno, u punom ustavnom kapacitetu, na bazi relevantnih međunarodnih standarda vrši svoјu funkciјu – navedeno јe u obrazloženju iniciјative, u koјu јe "Dan" imao uvid.
Podnosioci iniciјative su podsјetili da su članovima 33, 34, 35 i 36 Zakona o DRI uređena pitanja imenovanja i funkcije članova i predsjednika Senata DRI.
– Članom 34 propisano je da je funkcija člana Senata stalna, dok su članovima 35 i 36 propisana ograničenja u pogledu nespojivosti funkcije članova Senata. Član 144 Ustava pritom ne propisuje stalnost funkcije za članove Senata DRI, ali propisuje da je DRI samostalan i vrhovni organ državne revizije. Pored DRI samostalnost u radu Ustav garantuje: Zaštitniku ljudskih prava i sloboda Crne Gore (član 81), Centralnoj banci Crne Gore (član 143) Ustava, kao i organima pravosuđa (članovi 118, 126, 134 i 136). Rukovodeća lica i funkcioneri u svakom od navedenih organa/organizacija, izuzev DRI, shodno odredbama Ustava i zakona, biraju se na ograničene mandate. Očito je da DRI predstavlja izuzetak, čak i u odnosu na one organe kojim, pored samostalnosti, Ustav garantuje i nezavisnost u radu, a za izbor čijeg rukovodstva, odnosno kolegijalnih organa upravljanja (nadzora), treba parlamentarna većina iznad proste, kao što je to slučaj kod DRI – poјasnili su predlagači iniciјative.
Istakli su da Ustav Crne Gore stalnost funkcije daje isključivo sudijama i državnim tužiocima, pri čemu oni ne upravljaju organima u kojim obavljaju svoju funkciju, a kod državnih tužilaca čak postoji izuzetak u slučaju da se lice prvi put bira za državnog tužioca, kada se bira na vrijeme od četiri godine.
– Da bi trebalo obezbijediti shodnu primjenu Ustava i u slučaju DRI i ograničiti mandate članovima Senata, koji je kolektivni organ upravljanja DRI i kao takav bi trebao biti "pandan" organima koji se staraju o samostalnosti organa pravosuđa (savjeti – Tužilački i Sudski), upućuje i član 58 Zakona o DRI, koji propisuje: Predsjednik Senata ima pravo na zaradu u iznosu koji je određen za predsjednika Ustavnog suda, a član Senata kao sudija Ustavnog suda, kao i druga prava koja, po funkciji, pripadaju nosiocima ustavnosudske funkcije. Evidentno da predmetne odredbe člana 58 zakona, premda nejasno formulisane, u kombinaciji sa spornim članom 34 (stalnost funkcije člana Senata), daju nesrazmjerno više prava u odnosu na sve ostale funkcije u državi. Evo i zašto. Član 86 Ustava, primjera radi, jasno propisuje ko sve uživa imunitet: poslanik, predsjednik Crne Gore, predsjednik i članovi Vlade, predsjednik Vrhovnog suda, predsjednik i sudije Ustavnog suda, vrhovni državni tužilac. Iz ovog proizilazi da članovi Senata imaju imunitet i stalnost funkcije, dok ostale pobrojane funkcije imaju isključivo imunitet, ali i ograničene mandate, a među njima se nalaze i nosioci ustavnosudskih funkcija, na čiju shodnu primjenu prava se poziva sporni član 58 Zakona o DRI. Isključivo jezičkim tumačenjem moglo bi se pomisliti i da članovi Senata imaju pravo, shodno spornom članu, da odlučuju i o pitanjima ustavnosti i zakonitosti pravnih akata. Jasno je, dakle, da ukoliko se sagleda ukupan ustavnopravni poredak Crne Gore proizlazi da trajanje funkcije članova Senata DRI, propisano članom 34 zakona, mora biti ograničeno, a "druga prava" koja isti uživaju shodno članu 58 zakona, a koja po funkciji pripadaju nosiocima ustavnosudske funkcije moraju biti jasno precizirana (ograničena) u skladu sa Ustavom (npr. članovi Senata ne mogu uživati imunitet) – piše u iniciјativi.
