Vrlo brzo, u skladu sa prigrljenom ideologijom, MilovanĐilas usvaja i počinje da zastupa koncept tzv. "socijalne literature", iako se intimno i estetski, prema sopstvenim tvrdnjama, s njom nije slagao. Zastupao ju je jednostavno kao dio političke discipline.
Od prvih dana oštro ljevičarski raspoložen, Milovan Đilas je svoju političku orijentaciju vrlo brzo prepoznao u komunistima. Na samom početku je iskazivao izvjesna dvoumljenja, pa je tako simpatisao i pojedine ljevičarske građanske prvake, kao što je u to vrijeme bio profesor Pravnog fakulteta Dragoljub Jovanović. Međutim, Đilasa tada nijesu mogla zadovoljiti kompromisna i umjerena politička djelovanja, već je u svojoj beskompromisnosti težio radikalnim opcijama. "Jovanovićev oprezni pristup me nije mogao oduševiti. Osjećao sam da se nešto veliko mora dogoditi što bi ljude trglo iz mraka i patnji usljed nasilja i siromaštva. Jovanović je bio praktičan političar i ideolog; nije bio radikalan. Nije mogao da pruži adekvatan odgovor svim tim komleksnim snagama socijalnog nezadovoljstva."
Kako Đilas bilježi u memoarima, tokom prve dvije godine njegovog boravka u Beogradu 1929–1931. na Univerzitetu nije bilo organizovanih političkih grupa, pa je njegov politički život bio "sterilan i prazan". Međutim, uskoro će dio univerzitetske omladine zahvatiti nezadovoljstvo u jesen 1931, uoči izbora koje je raspisala Vlada sa jednom, režimskom listom generala Petra Živkovića. Đilas je tada bio u grupi studenata koja je u novembru tajno posjetila Milana Stojadinovića, opozicionara vladi generala Živkovića. Tako je na Beogradskom univerzitetu među studentima došlo do priprema organizovanja demonstracija, u kojima je i Milovan Đilas uzeo aktivnog učešća. "Najbuntovniji su se", sjeća se Đilas, "grupisali prema političkim srodnostima: ja sam se, dakako, našao među ljevičarima, kao jedan od inicijatora. Među pristašama zabranjenih građanskih stranaka bilo je obrazovanih, kultivisanih mladića, a u onima iz zemljoradničkih stranaka i vrlo borbenih. Ali mi lijevi, komunisti po onom što smo čuli o komunizmu – mi smo po samom opredjeljenju bili najaktivniji u pripremi i vođenju demonstracija uoči izbora, u jesen 1931. Režim je, na naše čuđenje, postupio relativno blago prema ‘svojoj‘ omladini: poslije skrivanja i kraćeg hapšenja, i ja sam bio slobodan, pod pretpostavljenom paskom doušnika".
Ljevičarske grupe sa Beogradskog univerziteta su se poslije ovih događaja polako konsolidovale, sprovodeći selekciju pouzdanih i odanih članova. Njihovi pripadnici su počeli i sa nesistematskim ideološkim obrazovanjem, pomoću raznih brošura ili knjiga do kojih su u to vrijeme mogli da dođu. Tako je započeto stvaranje snažne i dobro organizovane revolucionarne komunističke organizacije na Beogradskom univerzitetu. U jesen 1932. ova grupa je uspostavila vezu sa zvaničnom Partijom, odnosno sa njenim "poverenstvom" u Beogradu. Iste godine Milovan Đilas je primljen u KPJ i postao sekretar komunističke organizacije na Univerzitetu. Od tog trenutka Milovan Đilas počinje u potpunosti da djeluje kao komunista ilegalac, pripadnik i funkcioner partije, odnosno kao tzv. "profesionalni revolucionar". Đilas je svoj položaj shvatio veoma revnosno i odmah se dinamično angažovao u tom smislu. Već krajem 1932. i početkom 1933. godine uspostavlja vezu i saradnju studentske partijske organizacije sa grupama radnika komunista. To će ubrzo dovesti i do njegovog prvog hapšenja, u februaru 1933, kada je bio interniran u poznati beogradski zatvor Glavnjaču. Međutim, zbog nedostatka dokaza posle šest dana provedenih u pritvoru Đilas je pušten na slobodu.
PRIREDIO: MILADIN VELjKOVIĆ
(NASTAVIĆE SE)
