Ako je suditi po ranijim, ali i dalje vrlo aktuelnim izvještajima, Crna Gora je u samom vrhu u Evropi po broju komada vatrenog oružja u posjedu civilnog stanovništva. Istraživanje o malokalibarskom oružju u Ženevi pokazuje da je tokom 2017. godine Crna Gora sa 39,1 komadom oružja na 100 stanovnika, uz Srbiju, zauzela prvo mjesto u Evropi po broju komada vatrenog oružja u posjedu civilnog stanovništva.
Da je ovo alarmantan problem, ukazala je u svojoj analizi Globalna inicijativa za transnacionalni organizovani kriminal (GI-TOC), prenosi portal RTCG.
Šverc oružja s Balkana zabrinjava još od devedesetih godina prošlog vijeka i, očigledno, problem nije prevaziđen, upozorili su 2020. godine.
-Milioni komada lakog naoružanja kruže Zapadnim Balkanom što je velika prijetnja po evropsku bezbjednost-rekao je raniji francuski ministar inostranih poslova Žan Iv le Drijan na zajedničkom obraćanju novinarima s tadašnjim njemačkim kolegom, Haikom Masom, decembra 2018. godine.
Policija u Švedskoj, zabrinuta zbog rastućeg nasilja između bandi, zabilježila je značajan porast upotrebe pištolja, revolvera, automatskog oružja, pa čak i granata prokrijumčarenih sa Zapadnog Balkana.
-I aktuelni rat između crnogorskih klanova karakteriše nasilje sa upotrebom raznog naoružanja, uključujui automatsko oružje i plastični eksploziv. Koliko je ozbiljna isporuka nelegalnog oružja na Zapadnom Balkanu? I koji su rizici po region i šire? Jugoistočna Evropa je preplavljena oružjem zaostalim iz ratova u Jugoslaviji, uključujući i i oružje uvezeno tokom devedesetih godina, kao i oružje koje je ostavila iza sebe JNA, a i oružje korišćeno na Kosovu 1999. godine, odnosno u Sjevernoj Makedoniji 2001. godine- naveli su iz GI-TOC.
Oružje je takođe pljačkano iz magacina tokom građanskih nemira u Albaniji 1997. godine.
-Prema konzervativnim procjenama UN-a i Europola, kao i regionalnih eksperata, u šest zemalja Zapadnog Balkana i Hrvatskoj postoji više od tri miliona komada nelegalnog oružja.To je u prosjeku 30 komada (legalnog i ilegalnog oružja) na 100 stanovnika. Istraživanje o malokalibarskom oružju u Ženevi pokazuje da su tokom 2017. godine Crna Gora i Srbija, svaka sa 39,1 komadom oružja na 100 stanovnika, zauzele treće mjesto u svijetu i prvo u Evropi po broju komada vatrenog oružja u posjedu civilnog stanovništva. Ostale zemlje Zapadnog Balkana takođe su visoko na listi: Bosna i Hercegovina zauzima peto mjesto u Evropi i deveto u svijetu (31,2 komada na 100 stanovnika); Sjeverna Makedonija je sedma u Evropi i 13. u svijetu sa 29,8 na 100 stanovnika. Kosovo se nalazi na 11. mjestu u Evropi sa 23,9 na 100 stanovnika i na 16. mjestu u svetu. Skoro sve vrste malokalibarskog oružja i vojnog naoružanja mogu se nabaviti na Zapadnom Balkanu i Hrvatskoj, pa čak i protivtenkovsko oružje, eksplozivi, minobacači, ručni raketni bacači i laki protivavionski topovi-ukazali su iz GI-TOC.
Najavljene izmjene obuhvataju podizanje starosne granice za podnošenje zahtjeva za oružje, smanjenje perioda važenja oružanih listova, proširenje opsega krivičnih i prekršajnih djela za posjedovanje oružja, reviziju bezbjednosnih i psiholoških provjera vlasnika oružja do 1. januara 2026. godine, te propisivanje bližih uslova za izdavanje uvjerenja za držanje i nošenje oružja i centralizacija postupka za rješavanje zahtjeva za držanje i nošenje oružja.
Ministarstvo pravde će uz to izmijeniti Krivični zakonik u dijelu drastičnog povećanja dužine kazni za nedozvoljeno držanje i nošenje oružja i eksplozivnih sredstava.
Podsjetimo, Cetinjanin Aco Martinović (45) koji je u tom gradu ubio 12 osoba, a ranio četiri, još 2005. godine je uslovno osuđen zbog nasilničkog ponašanje. Policija je ranije kod njega primijetila antisocijalno ponašanje uz zahtjev za psihijatrijski pregled. Martinoviću je tada propisana terapija u Domu zdravlja, ali nije upućen u specijalnizovanu zdravstvenu ustanovu.
Govoreći o profilu masovnog ubice, vršilac dužnosti direktora Uprave policije (UP) Lazar Šćepanović kazao je ranije da je Aco Martinović rođen 1979. godine u Cetinju. Bavio se popravkom, odnosno lakiranjem automobila. Bio je neoženjen, bez djece, i živio je sam.
Šćepanović je kazao i da se ubica, prema zvaničnim podacima Uprave policije, nije vodio kao operativno interesantno lice.
Tokom 2022. godine, službenici Uprave policije su raspolagali operativnim saznanjima da Martinović, posjeduje u ilegalnom posjedu vatrenog oružje.
Policija je, kako kaže Šćepanović, pretresla Martinovićevu porodičnu kuću, 28. novembra 2022. godine, i pronašli su dvije vazduše puške, 43 komada metaka različitog kalibra, jednu veću improvizovanu ekpslozivnu napravu velike razorne moći i set za čišćenje vatrenog oružja.
-Za ovo krivično djelo ubica je osuđen prvostepeno na kaznu zatvora u trajanju od tri mjeseca, koja presuda nije postala pravosnažna- kazao je, između ostalog, Šćepanović.
Policija je tada, kako kaže, prepoznala antisocijalno ponašanje ovog lica, nakon pretresa i obavljenog razgovora, te su stoga inicirali prema Domu zdravlju Cetinje zahtjev za vršenje psihijatrijskog pregleda, shodno Zakonu o zaštiti i ostvarenju prava mentalno oboljelih
-Ovo lice je sprovedeno Ministarstvu zdravlja, odmah nakon pretresa, gdje je, prema dobijenim infomacijama, licu propisana terapija u Domu zdravlja i tom prilikom nije upućeno u specijalnizovanu zdravstvenu ustanovu-naveo je šef crnogorske policije.
