Pritvorenike kažnjavaju za sopstvene greške

Biro za operativnu koordinaciju organa obavještajno-bezbjednosnog sektora (BOK) je na sedmoj sjednici apelovao da se hitno razmotre i usvoje izmjena Zakonika o krivičnom postupku radi povećanja vremenskog okvira u kome optuženo lice može boraviti u pritvoru, ali i radi cjelovitih izmjena Zakonika o krivičnom postupku, kao i drugih sistemskih zakona, kako bi se stvorile legislativne pretpostavke za sprečavanje procesnih zloupotreba i sprovođenje efikasnih i djelotvornih sudskih postupaka.

Sjednici su prisustvovali i ministar unutrašnjih poslova Danilo Šaranović i v.d. pomoćnika direktora Uprave policije Lazar Šćepanović.

– Razmatrajući bezbjednosnu situaciju i kontinuitet bezbjednosnih izazova dominantno uslovljen međusobnim obračunima visokorizičnih organizovanih kriminalnih grupa, BOK ističe da je i dvostruko teško ubistvo počinjeno 6. novembra u Podgorici, u kom su oba stradala lica, kao i lice koje se sumnjiči za neposredno izvršenje teškog ubistva (a koje je pritom priznalo izvršenje prethodnog ubistva, što potvrđuju i dokazi), izašli iz pritvora zbog nedonošenja prvostepenih presuda u roku od tri godine, i to je upravo potvrdilo kontinuirana upozorenja Biroa za operativnu koordinaciju, između ostalog i sa sjednice u oktobru, da je jedan od ključnih olakšavajućih faktora za djelovanje organizovanih kriminalnih grupa i usložnjavanje bezbjednosne situacije nedovoljna efikasnost sudskih postupaka, gdje, usljed nedonošenja prvostepenih presuda, veliki broj lica optuženih za izvršenje teških krivičnih djela i članova organizovanih kriminalnih grupa izlazi na slobodu, čime se povećava broj potencijalnih meta, ali i potencijalnih izvršilaca teških krivičnih djela – saopšteno je nakon sjednice.

Mnogo razloga za kašnjenje

Jovanović ističe da je više razloga zbog kojih postupci traju duže od tri godine. Većina tih postupaka, kako pojašnjava, vođena je za vrijeme kovid pandemije, kada su u jednom periodu bili zabranjeni i izlasci vani, a kamoli da su se suđenja mogla održavati. Drugi razlog je promjena zakonskih propisa koji su za posledicu imali odlazak velikog broja sudija u penziju.

– Oni koji su tada mijenjali zakone očigledno nisu razmišljali o dugoročnim posledicama. Veliki broj sudija je odjednom otišao u penziju i taj se broj nije mogao tek tako nadomjestiti. Slabo je interesovanje za sudijska mjesta. Uz to, sudije specijalnog odjeljenja sude u, malo je reći, lošim uslovima. Postoje samo dvije sudnice, šest sudija specijalnog odjeljenja, mali broj savjetnika. Nedostatak kapaciteta i adekvatnih uslova takođe dovodi do dugog trajanja postupaka – ukazao je Jovanović.

Ističu i da je Biro potencirao činjenicu neadekvatnog postupanja pravosudnih organa prilikom kršenja mjera nadzora izrečenih okrivljenim licima, zbog čega, s obzirom na trenutnu zakonsku regulativu, insistiraju da se kroz oblast krivičnog zakonodavstva kršenje mjera nadzora normira kao obavezan osnov za određivanje pritvora, odnosno na način koji će podrazumijevati sankcionisanje okrivljenog kroz normiranje kršenja mjera zabrane kao posebnog krivičnog djela.

Advokat Stefan Jovanović smatra da neizricanje prvostepenih presuda u roku od tri godine nije uzrok nastavka rata klanova, jer je taj rat vođen i u drugim slučajevima. Po njegovom mišljenju, predlog da se rok za pritvor produži sa tri na pet godina nije osnovan, već je u pitanju pokušaj onih koji zastupaju te teze da odgovornost prebace na sudije.

– Neizricanje prvostepenih presuda u određenom periodu apsolutno se ne može smatrati uzrokom nastavka rata klanova. Organizovani kriminal je pojava koja je karakteristična ne samo za Crnu Goru, već i za cijeli svijet. Postoji odvajkada i od prije 2020. Uzrok sukoba ne može biti povezan sa neizricanjem presuda. Smatram da svako ko zastupa tezu da je uzrok rata klanova nedonošenje prvostepenih presuda u određenom periodu očigledno želi da sa sebe skine dio odgovornosti koja mu pripada po funkciji koju obavlja. U pitanju je prebacivanje odgovornosti sa organa koji su nadležni, a prije svega mislim na organe bezbjednosti. Ukoliko nisu u stanju da održe mir na ulicama, onda je najlakše mijenjati zakon kako nije dozvoljeno – kazao je Jovanović za "Dan".

Produženje trajanja pritvora, naglašava on, nije rješenje.

– Kod nas je opšteprihvaćeno da sve što treba izmijeniti u pravosuđu treba učiniti na štetu okrivljenih lica. Podsjećam, lica koja se nalaze u pritvoru nisu osuđena lica, za njih važi pretpostavka nevinosti. Ko god mislio ili htio da pretpostavka nevinosti bude samo mrtvo slovo na papiru, vara se, zato što se radi o zakonskom rješenju koje prepoznaju i Ustav i međunarodni akti – rekao je Jovanović.

U okviru analize ostvarenih rezultata, BOK je posebno pohvalio rezultate Uprave policije – Sektor za borbu protiv kriminala i nadležnih regionalnih centara bezbjednosti koji su ostvareni u toku novembra, a koji se odnose na sprečavanje izvršenja i rasvjetljavanje više teških krivičnih djela protiv života i tijela – ubistva i ubistva u pokušaju, od kojih su neka povezana sa djelovanjem visokorizičnih organizovanih kriminalnih grupa.