- Govoreći o Lori, nakon tri decenije i tvrditi da u njoj nije bilo ratnog zločina, prije svega predstavlja negiranje pravne države, kakvu, valjda, svi građani Republike Hrvatske, pa tako i pojedinci koji se pominju kao učesnici pomenutog filma, žele i zagovaraju - navode ove NVO.
Dovodi se, ističu, u pitanje rad policije i državnog tužilaštva, koji su završili istragu, kao i nadležnih pravosudnih organa Republike Hrvatske – prije svega Županijskog suda u Splitu, potom Visokog kaznenog suda u Zagrebu i Vrhovnog suda Republike Hrvatske, koji su zakonito, nepristrasno i profesionalno utvrdili ko su žrtve počinjenih ratnih zločina, ko su počinioci, kao i vrijeme i mjesto izvršenja krivičnih djela.
- Tvrdnja da ratnog zločina nije bilo direktno je suprotna činjenicama koje su utvrdile pravosudne institucije Republike Hrvatske - ističu ove NVO.
Podsjećaju da su pred Županijskim sudom u Splitu vođena dva postupka – tzv. „Lora 1“ i „Lora 2“.
- Prvi postupak odnosio se na krivično djelo ratnog zločina protiv civilnog stanovništva iz člana 120. stav 1. OKZ RH, a drugi na krivično djelo ratnog zločina protiv ratnih zarobljenika iz člana 122. OKZ RH. U oba krivična postupka, optuženi su proglašeni krivim i osuđeni na bezuslovne kazne zatvora - navode ove NVO.
Preživjeli su, dodaju, svjedočili o „bloku C“ zatvora u Lori i o postupcima prema civilima i ratnim zarobljenicima od strane čuvara i civila koji su ulazili u zatvor.
- Svjedočili su o priključivanju zarobljenika na indukcijski telefon, premlaćivanju, polivanju hladnom vodom i gašenju opušaka na njihovim podlakticama. Riječ je o postupcima koje je teško okarakterisati kao „prekoračenje ovlašćenja - ističe se u saopštenju.
Tokom krivičnih postupaka za pomenuta krivična djela, iskaze su dali sudsko-medicinski vještaci, a pregledana je i medicinska dokumentacija koja govori o povredama, mehanizmu njihovog nastanka i uzrocima smrti dvojice civila i ratnih zarobljenika.
- Počinioci su osuđeni za nezakonito zatvaranje 12 civila, uglavnom srpske nacionalnosti, zbog sumnje da su učestvovali u neprijateljskim aktivnostima protiv RH. Pri tome su vrijeđali njihovo ljudsko dostojanstvo, ponižavali ih, fizički i psihički zlostavljali, mučili i tjelesno kažnjavali. Od posljedica zlostavljanja umrli su Gojko Bulović i Nenad Knežević - dodaje ova NVO.
Drugi krivični postupak vođen je protiv petorice optuženih za krivično djelo ratnog zločina protiv ratnih zarobljenika iz člana 122. OKZ RH.
- Stavljeno im je na teret ponižavanje, fizičko, psihičko i seksualno zlostavljanje, mučenje, tjelesno kažnjavanje 37 ratnih zarobljenika. Od posljedica zlostavljanja umrla su tri ratna zarobljenika: Bojan Vesić, Dušan Jelić i Vlado Savić. I u ovom postupku optuženi su proglašeni krivim i osuđeni na bezuslovne zatvorske kazne - navode u saopštenju.
O problemima u postupanju pojedinih stražara i vojnih policajaca prema zatvorenicima, bilo civilima ili ratnim zarobljenicima, usmeno i pismeno su bili obaviješteni komandanti Vojne policije, a prema iskazu jednog od svjedoka, i sam Predsjednik Republike Hrvatske.
- Ponovo se pokušava zamagliti istina koja je utvrđena i koja je dio istorije Republike Hrvatske, sviđalo se to nekome ili ne - dodaje se u saopštenju.
Dodatno zabrinjava nagovještaj mogućih pomilovanja pravosnažno osuđenih počinilaca navedenih ratnih zločina od strane Predsjednika Republike Hrvatske.
- Time bi relativizacija počinjenih zločina, posebno problematična od 2016. godine kada je ispred Lore postavljen spomenik posvećen svim, pa i osuđenim pripadnicima 72. bojne, ušla u novu sramnu fazu herojizacije počinilaca. Na taj način bi bila učinjena velika šteta pravosuđu Republike Hrvatske. To bi moglo značajno uticati i na dugo očekivanu istragu za neprocesuirane zločine počinjene nad pripadnicima tzv. „nikšićko-šavničke grupe“ iz Crne Gore, koju ŽDO u Splitu godinama ne sprovodi bez zakonskih razloga i pravnog osnova - ističu ove NVO.
Takođe, naglašavaju,konstatacija da bi država, a time i poreski obveznici, trebalo da preuzmu odgovornost za štetu i da isplate odštetu porodicama ubijenih u Vojno-istražnom centru Lora, više je nego pravno i zakonski neutemeljena.
- Zašto bi poreski obveznici Republike Hrvatske bili u obavezi da podmiruju dugove počinilaca zločina? Zločini sigurno nisu vršeni u ime građana Republike Hrvatske, niti se time mogu opravdati. To je samo jeftino politizovanje i podilaženje braniteljskoj populaciji. Posebno zabrinjava primjena Odluke Vlade Republike Hrvatske o otpisu potraživanja za troškove parničnog postupka dosuđenih Republici Hrvatskoj za naknadu štete i drugih potraživanja dosuđenih Republici Hrvatskoj u pojedinim postupcima (usvojena 28. decembra 2023.). Tom Odlukom, između ostalog, pravosnažno osuđeni počinioci ratnih zločina oslobođeni su regresnih tužbi i tereta naknade štete za žrtve i porodice žrtava - zaključuju.
