Crna Gora uvodi vize Rusiji, Kini i Bjelorusiji?

Crna Gora će uskoro uvesti vize za građane Rusije i Bjelorusije, kako bi započela značajne reforme u oblasti vizne politike, uključujući usklađivanje sa pravilima koja važe u šengenskom prostoru, potvrđeno je "Danu" iz više izvora iz Vlade Crne Gore.

Prema tim informacijama, od uvođenja viza za državljane Rusije dijeli nas samo zahtjev koji Evropske unije treba da uputi zemljama kandidatima za članstvo u EU, a Rusija je prva na redu, prije svega zbog rata u Ukrajini. Do sada je bila praksa da se godišnje uvode vize za po jednu državu, ali će taj proces biti znatno ubrzan.

Ako Crna Gora uvede vizne obaveze za Rusiju i Belorusiju, to bi moglo da utiče na dosadašnji priliv ruskih turista i rezidenata, kao i na njihov značajan doprinos ekonomiji. Međutim, prilagođavanje šengenskoj politici nužno je za ostvarivanje crnogorskih aspiracija ka evropskim integracijama. Ostaje mogućnost da Crna Gora tokom pristupnih pregovora traži specifične aranžmane za pojedine zemlje, ali su šanse da EU pristane na veća odstupanja relativno male. Uvođenje viza za ruske i bjeloruske državljane, stoga, predstavlja važan korak, ali i potencijalno osjetljiv politički potez koji će imati dalekosežne posledice na društvene i ekonomske odnose Crne Gore sa tim zemljama.

Ko će im davati vize?

Iako ove migracione i ekonomske koristi imaju značajnu težinu, usklađivanje sa šengenskom viznom politikom uslov je koji Crna Gora mora da ispuni za članstvo u EU. Ipak, političke okolnosti dodatno komplikuju ovu odluku. Na primjer, odnosi između Crne Gore i Rusije poslednjih godina postaju sve napetiji, što se vidi i u ograničenom prisustvu diplomatskog osoblja u Ambasadi Crne Gore u Moskvi, gde su, zbog uzajamnih protjerivanja diplomata, većinom ostali tehničko osoblje i savjetnici.

Zbog toga se postavlja pitanje ko će Rusima zainteresovanim da posjete našu zemlju izdavati vize i kako će taj proces biti organizovan. Da se to događa u ovom trenutku, to bi bila nemoguća misija.

Evropska unija zahtijeva od zemalja kandidata da usvoje vizni režim koji uključuje tzv. listu trećih zemalja, što obuhvata države čiji građani moraju imati vize za ulazak u EU. Shodno tome, Crna Gora će morati da uvede vizne obaveze za građane država kao što su Rusija, Bjelorusija, Kina, Iran i mnoge druge.

Međutim, uvođenje viznog režima za građane Rusije i Bjelorusije, dvije zemlje iz kojih u Crnu Goru dolazi veliki broj posjetilaca i stanovnika, može imati značajan ekonomski i društveni uticaj. I u 2023. godini rekorderi po broju noćenja bili su gosti iz Rusije, kojih je bilo 246 hiljada, a imali su 3,7 miliona noćenja, odnosno prosječno su u našoj zemlji boravili 15 dana. To je više nego duplo u odnosu na prosjek. Na njih se odnosi 23,6 odsto ukupnog broja noćenja.

U 2019. godini Crnu Goru su posjetile 384 hiljade gostiju iz ove države, a tada su imali 3,47 miliona noćenja. Tada su Rusi u Crnoj Gori prosječno boravili devet dana, dok je prosjek za ostale turiste bio oko pet i po dana.

Ko sve može biti na spisku?

Zbog geopolitičkih tenzija i sankcija koje je EU uvela, građani Rusije i Bjelorusije moraju imati vize za ulazak u šengenski prostor. Crna Gora bi uvođenjem viza za te zemlje uskladila svoju politiku sa EU.

To pravilo bi moglo da se primjenjuje i na građane Kine, u zavisnosti od bilateralnih sporazuma i posebnih uslova. Takođe, građani Indije su obavezni da pribave vizu za EU, pa bi Crna Gora mogla primijeniti isti režim. Vize za ulazak u EU treba da imaju i građani Pakistan i Bangladeš.

Zbog političkih i bezbjednosnih faktora, EU zahtijeva vize i za građane Irana.

Građani Turske imaju specifičan vizni režim u EU, koji podrazumijeva ograničene pogodnosti, ali većina turskih državljana mora da ima vizu za ulazak u šengenski prostor. Dakle, Crna Gora bi mogla uvesti vize i za Tursku.

Zemlje Bliskog istoka čiji građani moraju da posjeduju vize za EU uključuju Irak,

Siriju, Liban, Jordan i Saudijsku Arabiju. I građanima brojnih afričkih zemalja potrebne su vize za ulazak u EU, pa bi Crna Gora mogla da uvede isti režim. Neke od tih zemalja su:Egipat, Nigerija, Alžir, Gana, Tunis i Južna Afrika.

Iako mnoge latinoameričke zemlje imaju bezvizni režim sa EU, neke zemlje, poput Kube i Dominikanske Republike, zahtijevaju vizu za ulazak u šengenski prostor, što bi moglo važiti i za Crnu Goru.

Što se tiče centralne Azije, u ovu grupu spadaju zemlje poput Uzbekistana i Turkmenistana.

Okeanija i pojedina ostrva – zemlje i regioni kao što su Papua Nova Gvineja i Fidži takođe zahtijevaju vizu za EU.

Evropska unija redovno ažurira ovu listu u skladu sa političkim i bezbjednosnim okolnostima, što znači da bi Crna Gora, u procesu pregovora i pristupanja EU, morala pažljivo da prati i primjenjuje promjene vizne politike kako bi održala usklađenost sa šengenskim pravilima.

Crna Gora trenutno predstavlja atraktivnu destinaciju za državljane Rusije i Turske, ne samo u turističkom smislu, već i kao mjesto za trajno ili privremeno naseljavanje. Prema podacima Ministarstva unutrašnjih poslova Crne Gore, u zemlji se nalazi više od 26.000 ruskih državljana sa različitim vrstama boravka, dok 1.146 njih ima stalni boravak, što ih čini najbrojnijom grupom stranih državljana sa regulisanim boravkom u Crnoj Gori. Brojni ruski građani odlučili su se na privremeno ili trajno preseljenje u Crnu Goru, što je postalo izraženije nakon početka sukoba u Ukrajini 2022. godine. Njihov dolazak, kako kao turista, tako i kao stanovnika, ima direktan uticaj na ekonomiju kroz potrošnju, kupovinu nekretnina i plaćanje poreza. Samo tokom 2023. godine, potrošnja i ekonomski doprinos ruskih i ukrajinskih građana doprinijeli su budžetu Crne Gore sa više od 163 miliona eura kroz prihode od PDV-a, što predstavlja značajan dio crnogorskih javnih prihoda.

Pored ruskih državljana, u Crnoj Gori se nastanio i značajan broj turskih građana. Broj turskih državljana sa različitim vrstama boravka iznosi oko 9.110, uključujući one sa privremenim i stalnim boravkom. Kao i Rusi, i oni se uglavnom koncentrišu u većim gradovima poput Podgorice, Budve i Bara, gdje su im dostupne prilike za posao i stanovanje. Stalan priliv stanovnika iz Turske i Rusije stvara dodatnu dinamiku na crnogorskom tržištu nekretnina i u građevinskom sektoru, jer su mnogi od njih investitori ili kupci u sektoru nekretnina. Ovaj priliv stanovnika ne samo da doprinosi ekonomskoj aktivnosti, već podstiče i razvoj usluga koje podržavaju doseljeničke zajednice