U Crnoj Gori danas niko ne zna, osim, možda, mandatar Milojko Spajić, kada ćemo dobiti 44. Vladu i kako će ona izgledati, naročito nakon jasno saopštenog stava lidera Demokrata Alekse Bečića da ta partija ne pristaje da odlučujući glas za izbor predsjednika parlamenta i Vlade bude sa liste koju je predvodila Demokratska partija socijalista.

Nakon niza političkih potresa u proteklih mjesec dana, od kada je Spajić dobio mandat za formiranje Vlade, nijedan politički centar u Crnoj Gori nema odgovor na političku krizu koja nas već mjesecima potresa i prijeti da ugrozi najvažnije državne institucije i samu državu. Očigledno je pao u vodu projektovani model formiranja centrističke vlade, koji je imao zdušnu podršku zapadnih partnera i dijela političkih partija u Crnoj Gori, i to u trenutku kada je mandatar "nabavio" 41. glas podrške u Skupštini. U tom trenutku je izgubio podršku sedam poslanika Demokrata, a samim tim je otpao i tzv. "plan B", koji je podrazumijevao evenutalnu podršku tri poslanika Socijaldemokrata, jer Demokrate ne prihvataju ni njih, pa je potpuno neizvjesno kako će mandatar formirati Vladu.

A Spajić ćuti.

Sada se sve češće pominje nezvanično objavljena informacija da on neće vratiti mandat predsjedniku Crne Gore do isteka roka za izbor Vlade, koji ističe 8. novembra. To znači da Spajić prelazi na neki alternativni model, o kojem niko ništa ne zna, a koji, da bi uspio, mora biti prihvatljiv prije svega Pokretu Evropa sad, ali i međunarodnoj zajednici. Prema nezvaničnim informacijama do kojih je došao "Dan", mandataru je predložen model prema kojem bi bila izabrana Vlada, izbjegnuta blokada parlamenta, usvojen budžet, u potpunosti deblokirane pravosudne institucije, a Crna Gora zadržana na evroatlantskom kursu. Taj model podrazumijeva jednu vrstu oročene vlade koja bi trajala od 12 do 18 mjeseci, a koja bi istovremeno pripremila vanredne parlamentarne izbore. Neki spekulišu da bi to mogla biti koncentraciona vlada u koju bi bile pozvane sve parlamentarne partije koje bi prihvatile pet principa neophodnih za njen evropski karakter, i to: 1) spoljna i bezbjednosna politika usklađena sa politikom EU; 2) konstituisanje parlamenta u potpunosti; 3) usvajanje budžeta: 4) izbor nosilaca pravosudnih funkcija i deblokadu pravosuđa i 5) nastavak EU integracija, uz obavezu da ispuni sve zadatke kako bi dobila pozitivnom mišljenje u narednom izvještaju Evropske komisije.

Očekuje se da mandatar početkom naredne nedjelje, nakon testiranja novog modela unutar svoje stranke, i javno izađe sa predlogom. Da li je to koncept koncentracione, manjinske, oročene ili neke druge vlade znaće se tek kada on to saopšti. U svakom slučaju, od njega se očekuje rješenje.

Kao što je "Dan" već pisao, Crna Gora se nalazi u teškoj institucionalnoj krizi koja može da dovede i do kraha sistema. Imamo krnju vladu čiji je tehnički mandat mnogo duži od regularnog, parlament nije u potpunosti konstituisan, nema predsjednika ni skupštinske odbore, a ako ne bude izabrana Vlada, ni oni neće biti izabrani. To znači da nema usvajanja budžeta, izbora u pravosuđu, Državnoj revizorskoj instituciji, Centralnoj banci, Ustavnom sudu... Takođe, nema ni Savjeta za bezbjednost i odbranu, nema ko da uvede vanredno stanje u slučaju da je to potrebno.

Zbog svega ovoga, velika je odgovornost na mandataru i na partijama koje učestvuju u procesu pregovora o formiranju Vlade.

Krvavac: Biće Vlade na čelu sa Milojkom Spajićem