Zamjenica ministarke vanjskih poslova SR Njemačke za Evropu Ana Lirman kaže da je evidentno da pravosudni organi Crne Gore posvećeno rade na suzbijanju organizovanog kriminala i da ne preže ni od krivičnih istraga protiv državnih funkcionera i činovnika koji se dovode u vezu sa organizovanim kriminalom.

- Iskreno se nadam da će nova vlada dosledno nastaviti tim putem - kaže Lirman u intervjuu za "Dan".

Posljednjih mjeseci smo svjedoci snažne podrške Vaše zemlje Crnoj Gori na njenom putu ka članstvu u Evropskoj uniji. I Vi lično ste u nekoliko navrata kazali da je budućnost Zapadnog Balkana evropska. Kakva je, u tom kontekstu, sadašnja pozicija Crne Gore?

- Njemačka ostaje privržena perspektivi članstva zemalja Zapadnog Balkana u Evropskoj uniji, te je od samog početka podržala pristupni proces Crne Gore, kako svojim političkim zalaganjem, tako i pružanjem savjetodavne ekspertize priilikom sprovođenja reformi u oblasti vladavine prava i realizacije projekata u oblasti zaštite životne sredine. Tu stratešku saradnju, a prije svega našu podršku za reformski napor Crne Gore za postizanje ciljeva u oblasti vladavine prava, želimo da nastavimo. Rad na reformama je ključan za napredak u pristupnom procesu. Pozivamo Crnu Goru da se sada, bez odlaganja, posveti sprovođenju reformi. Previše je vremena izgubljeno posljednjih mjeseci.

Jedna od najvećih primjedbi evropskih partnera, kada je Crna Gora u pitanju, bila je slaba borba protiv organizovanog kriminala i korupcije. U posljednje vrijeme došlo je do značajnih promjena, pa su pokrenute istrage i protiv bivših i sadašnjih predsjednika sudova. Kakav signal time dajemo EU i da li očekujete da se ova borba nastavi većim intenzitetom?

- Evropska komisija je u svom izvještaju iz oktobra 2021. o stanju ispunjavanja pristupnih kriterijuma pozitivno ocijenila da je Crna Gora ostvarila izvjesni napredak u borbi protiv organizovanog krijumčarenja cigareta i narkotika. Takođe su proteklih nedjelja policija i tužilaštvo Crne Gore bilježili uspjehe u krivičnim istragama. Vidim u tome znak da pravosudni organi Crne Gore posvećeno rade na suzbijanju organizovanog kriminala i da ne preza ni od krivičnih istraga protiv državnih funkcionera i činovnika koji se dovode u vezu sa organizovanim kriminalom. Iskreno se nadam da će nova vlada dosledno nastaviti tim putem. Reforme u oblasti vladavine prava, koje su neophodne za pristupanje Evropskoj uniji, nisu svrha sama po sebi, već se sprovode za dobrobit građana Crne Gore.

Rat u Ukrajini uveo je krizu u Evropu u svim dijelovima života. Crna Gora je pratila poteze Evropske unije i uvela sankcije Rusiji i snažno podržala Ukrajinu. Očekujete li da ovaj rat i dalje negativno utiče na ekonomiju i životni standard građana, i da li može imati i direktan uticaj na zemlje Zapadnog Balkana?

- Napad Rusije na Ukrajinu donio je neizmjernu patnju i ogromno razaranje. Crna Gora je osudila ovu agresiju koja je u suprotnosti sa međunarodnim pravom i uvela sankcije protiv Rusije. To pokazuje za šta se Crna Gora zalaže, naime za mir i bezbjednost i za svjetski poredak koji se temelji na međunarodnom pravu, a ne na brutalnom nasilju. Veoma smo zahvalni Crnoj Gori što je zauzela takav nedvosmislen stav.

Posljedice ruske agresije u Ukrajini ne odnose se samo na pitanja bezbjednosti i odbrane Evrope. Usljed rata je, ne samo u Evropi, već širom svijeta, došlo do smanjenja privrednog rasta zbog prekida trgovinskih odnosa, do povećanja cijena za energiju i hranu zbog rušenja proizvodnih pogona i prekinutih dobavljačkih lanaca, do gubitka budzetskih prihoda država, do povećanja stope inflacije i do dodatnog opterećenja za privatna domaćinstva. Odgovornost za to isključivo nosi Rusija. Važno je ublažiti negativne posljedice adekvatnim budzetskim mjerama.

Pored toga, Rusija nastoji da destabilizuje zemlje Zapadnog Balkana u cilju sprečavanja njihovog uključivanja u evro-atlantske strukture, fokusirajući se pri tom – ne samo, ali velikim dijelom – na širenje dezinformacija na društvenim mrežama i u medijima. Važno je raditi na tome da se građani osvijeste za taj, često skriveni, maligni uticaj i razviti otpornost.

Crnoj Gori nedostaju strane investicije. Predsjednik 43. Vlade Dritan Abazović je najavio da će tom problemu posvetiti posebnu pažnju. Možemo li očekivati i neke značajnije poteze njemačkih investitora?

- Crna Gora ima veliki potencijal za intenzivnije korišćenje energije iz obnovljivih izvora, prije svega iz vjetroparkova i solarnih postrojenja. Postepena tranzicija energetskog sistema na proizvodnju energije iz obnovljivih izvora je put kojim smo krenuli i mi u Njemačkoj. Intenzivnija proizvodnja energije iz obnovljivih izvora doprinosi tome da smanjimo uvoz fosilnih energenata i nivo emisije štetnih gasova, da postignemo energetsku nezavisnost i da smanjimo troškove. Njemačke kompanije mogu pružiti veliku ekspertizu u tom domenu. U tome vidim sjajnu priliku za saradnju naše dvije zemlje, kao i zainteresovanost njemačkih investitora. Ujedno se Crnoj Gori pruža prilika za diverzifikaciju svoje ekonomije i samim tim za smanjenje velike stope zavisnosti od turizma.

Za donošenje odluke o investiciji, pravni okvir je podjednako važan kao i poslovni ambijent. Za privrednike je važno da postoje zakoni kojima se unapređuje investiciona klima, da postoji pravna sigurnost, efikasno pravosuđe, transparentnost na tenderima za javne nabavke, kvalifikovana radna snaga. Napretkom u sprovođenju reformi u oblasti pravosuđa Crna Gora postaje još atraktivnija za njemačke investitore.