U Dušanovom gradu Prizrenu drevni spomenici hrišćanske kulture prije 19 godina bili su meta albanskih nasilnika. Od dolaska misije Ujedinjenih nacija u ovom dijelu Kosova i Metohije zapaljeno je, minirano i srušeno 156 spomenika srpske prošlosti.
Ovih dana počeće obnova Hrama Svetog Nikole, u narodu poznatog kao Rajkova crkva, koja je bila minirana 1999. godine, piše Portals RTS-a.
Srednjovjekovna vlastelinska zadužbina Rajka Kirizimića iz 1348. godine, bila je sagrađena u prizrenskom naselju Potok mala. Pominje se u Svetoarhanđelskoj hrisovulji cara Dušana.
- Crkva Svetog Nikole Rajkova koja je minirana 1999. godine, ali da tako kažem, na sreću nisu sve mine eksplodirale, tako da je delom oštećena, ali nije cijela srušena. Tako da nam je ona ostala jedina neobnovljena u ovom gradu muzeju. Prikupili smo sve dozvole i ono što je bilo najvažnije OSCE-a i od lokalnih vlasti ovdje - navodi paroh i profesor Bogoslovije "Svetih Kirila i Metodija" u Prizrenu Jovan Radić.
Srpska pravoslavna crkva je prošle godine izvela radove na izradi metalne ograde kojom je prostor crkve odvojila od školskog dvorišta.
- Prvo smo izvršili opsežna istraživanja stanja same konstrukcije, preduzeli mere zaštite, izradili projektnu dokumentaciju, izvršili smo statičku sanaciju konstrukcije same crkve. Sredstva su obezbijeđena i date dozvole na projektnu dokumentacij - rekao je direktor Zavoda za zaštitu spomenika kulture u Leposaviću Zoran Garić.
Međunarodna zajednica je pod plaštom Savjeta Evrope nastojala da ublaži sliku uništavanja kulturnog nasleđa srpskog naroda.
- Novac je upravo od zemalja koje su prepoznale našu kulturnu baštinu, koji su željeli da se ona obnovi. Nažalost, od strane naših komšija Albanaca ima nešto drugo: oni su prvo uništavali našu kulturnu baštinu, a sada bi htjeli da je prisvoje -ističe vladika raško-prizrenski Teodosije.
Očuvani spomenici u Metohiji i na Kosovu su remek djela drevne umjetnosti. Zadužbine srpskih ktitora živopisali su grčki umetnici, posebno u vrijeme kralja Milutina.
Kralj Milutin je u Eparhiji raško-prizrenskoj dvije svetinje posvetio Bogorodici. Manastir Gračanica koja slovi za arhitektonsku lepoticu i Crkva Bogorodice Ljeviške u Prizrenu upisane su u Uneskov registar svjetske baštine i dio su istorije i kulture svijeta.
Ti spomenici srpske prošlosti u Vilnjusu su 2006. goodine upisani u Uneskov registar baštine koja je ugrožena.