Oštre reakcije na planirane investicije na Žabljaku: Priroda će stradati da bi milioneri igrali golf

Planirani golf tereni na Žabljaku od 65 hektara izazivaju zabrinutost zbog negativnog uticaja na ekosistem, jer zahtijevaju intenzivnu upotrebu pesticida, vještačkih đubriva i ogromne količine vode. Ovakav projekat ne doprinosi održivom razvoju ni eko-turizmu, već koristi isključivo elitnoj grupi turista, dok lokalno stanovništvo i priroda trpe posljedice.

Ovaj slučaj odražava širi problem prostornog planiranja u Crnoj Gori, jer se često daje prioritet investitorima, a zaštita prirodnih resursa pada u drugi plan.

U Nacrtu izmjena i dopuna Prostorno-urbanističkog plana (PUP) za Žabljak navodi se da je u toj opštini, u skladu sa Strategijom za razvoj golfa u Crnoj Gori, planiran golf kompleks površine 65,5 hektara. U okviru kompleksa planirani su alternativni golf tereni i centar za učenje golf igre i golf servis. Za smještaj golf igrača i posjetilaca planiran je golf hotel sa 50 ležajeva.

Ornitolog Darko Saveljić kazao je u izjavi za "Dan" da je gradnja golf terena ravna betoniranju tog prostora zato što se koristi ogromna količina hemikalija kako bi se uništio sav živi svijet, a trava bila zelena.

– Pored toga, za golf terene morala bi da se koristi ogromna količina vode, koju Žabljak definitivno nema. Golf tereni se ne grade u sredinama gdje ne mogu da se koriste veći dio godine. Takav slučaj je i sa Žabljakom, jer ti golf tereni sigurno ne bi mogli da se koriste od oktobra do maja ili juna – ukazuje Saveljić.

Građanski aktivista Aleksandar Dragićević kaže za "Dan" da PUP Žabljak predviđa 65 hektara golf terena u toj opštini.

– Golf tereni su monokultura, trava koja nije autohtona, koja se đubri jakom i najgorom hemijom, koja onda završava u zemlji i vodotocima. Ta trava se prska najgorim pesticidima kako bi se uništilo sve bez trava za golf, a zaliva se svaki dan u toku ljeta i ona "pije" na milione kubika vode. Na taj način uništavaju se i staništa. Tu nema stočarstva ni eko-turizma, samo milioneri koji tri mjeseca godišnje trče za lopticom – istakao je Dragićević.

Opština Berane uputila Vladi projektnu ideju: Alabaru nude Jelovicu

Kako je dodao, mislio je da gore ideje od aerodroma na Žabljaku nema, ali "prostorni planeri koji rade za investitore ne prestaju da iznenađuju".
– Ovo nije država, ovo je neka simulacija – ocijenio je Dragićević.

Izvršna direktorica NVO Grin houm Azra Vuković kaže da je u toku još jedan proces izmjena i dopuna Prostorno-urbanističkog plana, ovog puta za Opštinu Žabljak, a da prije toga nije donijet Prostorni plan za Crnu Goru, koji već nekoliko godina iščekujemo.

– Takođe, u toku je još jedan proces koji okuplja veliki broj nezadovoljnih građana, nezadovoljnih informacijama, objašnjenjima i pristupom kod izrade ovako važnih dokumenata. To govori o jednom haotičnom planiranju prostora kojem je fokus na investitore a ne na potrebi očuvanja i održivog korišćenja prostora u Crnoj Gori, razvoja gradova i suštinskih potreba građana. Prema poslednjem zvaničnom izvještaju UNESKO-a iz 2023, prethodno mapirani potencijalni rizik po NP Durmitor odnosio se na razvoj skijališta upravo na Žabljaku, te se u izvještaju navodi da je Crna Gora još 2020. godine odustala od ideje razvoja nove skijaške infrastruktura i stavila fokus na rekonstrukciju i adaptaciju postojeće ski-infrastrukture. Međutim, ovim izmjenama za opštinu Žabljak planira se dogradnja postojećeg skijališta Savin kuk, kapaciteta za 1.500 skijaša dnevno, kao i dogradnja, rekonstrukcija i uređenje postojećih ski-terena, za šta se definisanje kapaciteta planira naknadno. Ovakvo planiranje nije u skladu sa obavezama koje Crna Gora ima kao zemlja potpisnica UNESKO – zaključila je Vuković.

Stručnjake niko ne pita

Po mišljenju Azre Vuković, očigledan je izostanak komunikacije između institucija kada je riječ o izmjenama granica nacionalnog parka, a koje su, kroz izradu zakonskih akata vezanih za nacionalni park, u toku, a što je, opet, u skladu sa preporukama UNESKO-a.

– Planiranje prostora u Crnoj Gori postalo je veoma problematično, jer se uporno ne sagledavaju posledice prakse koja je dugo trajala i devastirala vrijedne prostore. Takva praksa se nastavlja i nalazi joj se utemeljenje u prostornim planovima. Ono što je takođe veoma važno jeste činjenica da se kod prostornog planiranja u Crnoj Gori daje veoma malo prostora stručnjacima iz oblasti zaštite prirode. U samom dokumentu postoje brojne netačne informacije i podaci – kazala je Vuković.