Led sa Antarktika koji se ubrzano topi uzrokuje dramatično usporavanje dubokih okeanskih struja, što može imati katastrofalan učinak na klimu, pokazuje novo istraživanje.
Protok vode duboko u moru koji pokreće morske struje mogao bi da se do 2050. smanji za 40 odsto, kaže tim australijskih naučnika.
Morske struje po svijetu prenose neophodnu toplinu, kiseonik, ugljenik i važne nutrijente. Prethodna istraživanja sugerišu da bi usporavanje Sjevernoatlantske struje (čiji je Golfska struja dio) moglo da izazove veliko zahlađenje u Evropi. Nova studija, objavljena u časopisu Nature, takođe upozorava da bi usporavanje struja moglo da smanji sposobnost svjetskih mora i okeana da apsorbuju ugljen-dioksid iz atmosfere.
Izvještaj naglašava da je Zemljina mreža okeanskih struja djelimično vođena kretanjem gušće, slanije morske vode u blizini Antarktika. Ali kako se glečeri tope, morska voda postaje manje slana i rijeđa, pa se njeno kretanje prema dnu usporava.
Naučnici tvrde da ove dubokomorske struje, ili „prevrtanje“ vode, na sjevernoj i južnoj hemisferi bile su relativno stabilne milenijumima, ali ih sada remeti klima koja se zagrijeva.
„Naši modeli pokazuju da ako emisije ugljenika nastave da rastu trenutnom brzinom, onda će Antarktička struja usporiti za 40 odsto u narednih 30 godina, što može dovesti do dijela ukupnog kolapsa okeanskih struja“, kaže vođa studije profesor Metju Ingland.
Dr Adel Morison, koja je doprinijela izvještaju, objasnila je da kako okeanske struje usporavaju, voda na površini brzo dostiže svoj kapacitet da apsorbuje ugljenik, ali se onda ne zamjenjuje vodom iz dubokog mora sa dezasićenim ugljenikom. Atlas studija je 2018. godine otkrila da je sistem cirkulacije vode u Atlantskom okeanu sada slabiji nego što je bio u bilo kom trenutku u proteklih 1.000 godina i da se značajno promijenio u posljednjih 150 godina.
Protok vode duboko u moru koji pokreće morske struje mogao bi da se do 2050. smanji za 40 odsto, kaže tim australijskih naučnika, piše BBC, prenosi Jutarnji list.
Morske struje po svijetu prenose neophodnu toplinu, kiseonik, ugljenik i važne nutrijente. Prethodna istraživanja sugerišu da bi usporavanje Sjevernoatlantske struje (čiji je Golfska struja dio) moglo da izazove veliko zahlađenje u Evropi. Nova studija, objavljena u časopisu Nature, takođe upozorava da bi usporavanje struja moglo da smanji sposobnost svjetskih mora i okeana da apsorbuju ugljen-dioksid iz atmosfere.
Izvještaj naglašava da je Zemljina mreža okeanskih struja djelimično vođena kretanjem gušće, slanije morske vode u blizini Antarktika. Ali kako se glečeri tope, morska voda postaje manje slana i ređa, pa se njeno kretanje prema dnu usporava.
Ove dubokomorske struje, ili „prevrtanje“ vode, na sjevernoj i južnoj hemisferi bile su relativno stabilne milenijumima, ali ih sada remeti klima koja se zagrijeva, kažu naučnici.
“Naši modeli pokazuju da ako emisije ugljenika nastave da rastu trenutnom brzinom, onda će Antarktička struja usporiti za 40 odsto u narednih 30 godina, što može dovesti do dijela ukupnog kolapsa okeanskih struja”, kaže vođa studije profesor Metju Ingland.
„Da okeani imaju pluća, ovo bi bilo jedno krilo“, kaže okeanograf Ingland sa Univerziteta Novog Južnog Velsa u Sidneju.
Potencijalno zahlađenje u Evropi
Studija je takođe sugerisala da bi Atlantska meridionalna preokretna cirkulacija (AMOC), čiji je dio topla Golfska struja, mogla da ohladi okean i sjeverozapadnu Evropu i utiče na morski ekosistem.
Senzacionalistički opis zatvaranja AMOCA-e prikazan je u filmu katastrofe 2004. „Poslije sjutra“.
Ipak, dr Morison kaže da bi usporavanje Južne struje imalo veći uticaj na morski ekosistem i Antarktik.
„Morske struje donose na površinu važne hranljive materije koje tonu na dno kada organizmi umru, čime se obnavljaju zalihe hranljivih materija za globalni ekosistem i za riblji fond. Druga velika implikacija koju bi ovo moglo imati je ubrzano topljenje Antarktika u budućnosti. Naime, time se otvara put toplijim vodama koje mogu da ubrzaju otapanje, što u okean unosi još rijeđu, otopljenu vodu, što još više usporava cirkulaciju“, kaže dr Morison.
Naučnici su proveli 35 miliona sati tokom dvije godine praveći svoje modele, što sugeriše da bi cirkulacija dubokog okeana na Antarktiku mogla da se usporava dvostruko brže nego u sjevernom Atlantiku.
„Nevjerovatno je vidjeti kako se sve dešava tako brzo. Čini se da trenutno uzima brzinu. To je glavna vijest“, kaže klimatolog Alan Miks sa Državnog univerziteta Oregon, autor izvještaja za Međuvladin panel za klimatske promjene (IPCC).
