Maksim iz Viljnusa će uskoro napuniti 22 godine. On je državljanin Litvanije i potiče iz porodice koja govori ruski. Prošle godine je bio pozvan na devetomjesečni vojni rok, piše Dojče Vele.
Služio je u pješadijskoj brigadi u gradu Taurageu u jugozapadnoj Litvaniji, na granici sa ruskom ekslavom Kalinjingradom.
Njegova sjećanja na to vrijeme zvuče kao milioni drugih priča o služenju vojske u raznim zemljama.
Između mladih ljudi različitog obrazovanja i porodičnih priča, prvo nastaju sukobi. Onda se stvara svijest o tome šta je dužnost, formira se karakter i na kraju vojnog roka svako od njih ima novi pogled na sebe i život.
Vojni rok nije iznenađenje
Mnogi građani Litvanije starosti od 18 do 22 godine od 2026. biće u prilici da steknu slična iskustva. Sa regrutacijom će se početi 2025. a pozivi za služenje vojnog roka trebalo bi da uslijede 2026.
Odluka o ponovnom uvođenju obaveznog vojnog roka, koju je sredinom juna doneo litvanski parlament nije bila iznenađenje. Debata o tome počela je ubrzo nakon ruske agresije na Ukrajinuu februaru 2022.
Litvanija je 2008, četiri godine nakon ulaska u NATO, ukinula vojni rok i u potpunosti prešla na profesionalnu vojsku.
Nakon ruske aneksije Krima, Litvanija je 2015. postala prva zemlja u Evropi koja je ponovo uvela vojni rok. Međutim, u vojsku su morali samo oni koji su se našli na kompjuterski generisanoj listi, dakle nasumično izbrani. To se dogodilo Maksimu.
Novom odlukom parlamenta zadržava se devetomjesečni vojni rok službe, ali se alternativna služba produžava sa deset mjeseci na godinu dana.
Ubuduće neće biti moguće pohađati univerzitet bez služenja vojnog roka.
Nova vojno-politička realnost
Ljudi na Baltiku se plaše ruske invazije i preduzimaju mjere predostrožnosti. Planirani dolazak brigade Bundesvera u Litvaniju od 2026. do 2027. doveo je do toga da se ozbiljno preispita odbrambena politika zemlje.
Opšta vojna obaveza, pored profesionalnih vojnika kao okosnice, treba da pokaže saveznicima Litvanije u NATO da je političko rukovodstvo ozbiljno u namheri da zaštiti teritoriju i suverenitet.
- Prije samo nekoliko godina neki naši političari su govorili da će nas NATO uvek štititi! Polazilo se od toga da Litvanija, kao mala zemlja, može bez velikih ulaganja u odbranu - prisjeća se Vaidotas Malinionis, predshednik udruženja penzionisanih oficira u Litvaniji.
„Danas je sve drugačije, to dokazuje odluka o obaveznom služenju vojnog roka“, naglašava on, prenosi N1.
Prema njegovim ruhečima, odluka parlamenta će biti u potpunosti sprovedena do 2028: „Biće neophodna dalja ulaganja u infrastrukturu, uključujući izgradnju kasarni. Ali to je više pitanje vremena nego političke volje“, rekao je Malinionis.
Naravno, Litvanija se i dalje oslanja na pomoć NATO. Tamo je trajno stacionirana jedna borbena brigada NATO, bazirana na Bundesveru. Njeni pripadnici redovno učestvuju u vežbama sa jedinicama drugih saveznika koji se tamo privremeno nalaze.
