Riho Terras, evropski zastupnik iz najveće političke grupacije, evropskih narodnjaka, proslijedio je pismo svim evropskim poslanicima zatraživši od njih podršku, a pismo koje će on poslati predsjednici Evropske komisije Ursuli fon der Leyen, predsjedniku Evropskog saveta Charlesu Michelu i predjsednici Evropskog parlament Roberti Metsola.
- Mađarsko predsjedavanje je jedva počelo, a premijer Orban je već nanio značajnu štetu zloupotrebom uloge predsjedništva Savjeta. U svojoj takozvanoj mirovnoj misiji, namjerno je ostavio utisak da djeluje u ime cijele Evropske unije, dok, u stvarnosti, nema ovlašćenja da predstavlja EU ili bilo koju drugu državu članicu EU osim svoje - navodi se u pismu u koji Radio Slobodna Evropa (RSE) ima uvid.
Povod za ovo pismo je posjeta mađarskog premijera Ukrajini, Rusiji i Kini.
Orban se u Moskvi sastao sa ruskim predsjednikom Vladimirom Putinom. Ovaj susret je naišao na osudu svih ključnih aktera EU.
Od prvog jula ove godine, Mađarska je preuzela šestomesječno predsjedavanje Evropskom unijom.
Prema navodima u pismu evropskih poslanika, Orban nastoji da potkopa postojeće odluke EU, cio proces donošenja odluka, kao i jedinstvo EU o važnim pitanjima.
- Ne može se dozvoliti da se ovo nastavi. Potrebna je odlučna akcija kako bi se ograničila dalja šteta", ističe se u pismu.
Proces članstva je komplikovan, ali i procedure, a suspenzije prava glasa su složene. Nadležnost za to imaju države članice.
Član 7. Sporazuma o Evropskoj uniji na koji se poziva pismo, dozvoljava mogućnost suspenzije prava članstva u Evropskoj uniji (kao što je pravo glasa u Savetu Evropske unije) ako neka zemlja ozbiljno i uporno krši principe na kojima je EU zasnovana.
Elementi pokretanja ovog člana obuhvataju poštovanje ljudskog dostojanstva, slobode, demokratije, jednakosti, vladavine prava i poštovanje osnovnih prava, uključujući prava pripadnika manjina.
Da bi se pokrenuo član 7, predlogom jedne trećine država članica EU ili Evropskog parlamenta ili Evropske komisije, Savjet, djelujući većinom od četiri petine svojih članova, nakon dobijanja saglasnosti Parlamenta, može odrediti da postoji jasan rizik od ozbiljnog kršenja ovih osnovnih principa od strane države članice i da joj uputi odgovarajuće preporuke.
Član 354. Ugovora o funkcionisanju Evropske unije propisuje procedure glasanja koje će koristiti glavne institucije EU kada se država članica suoči sa primjenom člana 7.
Dotična zemlja ne učestvuje u glasanju. Ona nije uključena u obračun jedne trećine zemalja potrebnih za predlog ili četiri petine potrebne za većinu.
Sa saglasnost Parlamenta potrebna je dvotrećinska većina. Evropski zastupnici imaju rok do 12. jula da potpišu ovo pismo koje će potom biti prosleđeno nosiocima evropskih institucija.
