U Holandiji se broj zatvorenika smanjio za više od 40 odsto u poslednjih 20 godina, piše Gardijan.
Sa druge strane, Britanija ima najveću stopu zatvaranja osuđenih u zapadnoj Evropi i bori se sa krizom bez presedana.
Britanski ministar Džejms Timpson stoga naziva Holandiju „izvorom inspiracije“. Opadanje zatvorske populacije zapravo nije rezultat nedavne politike.
Veliki dio toga je zbog promjena u prijavljenim zločinima i prirodi zločina. Kao i u mnogim drugim zapadnim zemljama, u Holandiji je poslednjih decenija značajno opao broj nasilnih zločina, prenosi N1.rs.
To ne znači nužno da je sveukupno manje kriminala, kao što mi je rekao holandski kriminolog Francis Pejks, profesor na Univerzitetu u Portsmutu, koji je proučavao razloge za pražnjenje holandskih zatvora:
„Manje je konvencionalnog, nasilnog kriminala, kao što je ubistvo. S druge strane, mnogo konvencionalnog kriminala se prenio na internet i manje je vidljivo. I sasvim je moguće da postoji neka vrsta organizovanog kriminala koja nam je slabo vidljiva. Ali sve manje ozbiljnih slučajeva dolazi u policiju i sudove.”
I tako sve manje ljudi završi u zatvoru.
Ali dok Holanđani nemaju model politike koji bi svijet mogao da kopira, ukupni holandski stav prema zatvoru mogao bi biti poučan, navodi Gardijan.
Prema riječima Pejksa, Holanđani su mnogo svjesniji da boravak u zatvoru donosi više štete nego koristi.
Društvo može neko vrijeme da se oslobodi kriminalca, ali u mnogim slučajevima kriminalci jednostavno nastavljaju sa svojim aktivnostima kada napuste zatvor.
Oni mogu postati nemilosrdniji, zbog nasilne zatvorske klime u kojoj su morali da prežive. A možda imaju i širu kriminalnu mrežu koju su izgradili iza rešetaka.
Ovo važi i za kraće osude. Čak i one mogu potpuno da okrenu život prestupnika naglavačke. Mogu da izgube posao, dom, prijatelje i poznanike. I rijetko kada postanu bolje osobe tokom kratkog boravka u zatvoru.
Zbog ekscesa tokom nacističke okupacije u Drugom svjetskom ratu, u Holandiji postoji kultura da se ne izriču duge zatvorske kazne. U Britaniji, a takođe i u SAD, kultura je drugačija: mnogi britanski i američki političari se zalažu za strože kazne kako bi se predstavili kao jaki lideri.
Međutim, sve više političara – često desničarskih – u Holandiji sada takođe to radi.
Nije neuobičajeno da britanske sudije za manje prekršaje izriču ono što se Holanđanima čini relativno dugim.
Holandske sudije su mnogo sklonije da nalože društveno korisni rad ili uslovnu kaznu u sličnim slučajevima.
Istraživanja pokazuju da je ovo ne samo jeftinije, već i smanjuje verovatnoću ponovnog prestupa.
Čak i u slučajevima gdje se određuje zatvor, dužine kazni za lakša krivična djela kao što je krađa su značajno smanjene tokom protekle decenije, iako su dužine kazni za nasilne i seksualne zločine produžene.
Ovakav stav holandskih sudija nije razlog za nedavni pad zatvorske populacije. Ali Holandija je konstantno imala manji udio ljudi u zatvoru nego mjesta kao što su Engleska i Vels, a posebno SAD.
Duge kazne stvaraju ogroman pritisak na zatvorski sistem. I, s obzirom na zapanjujuće troškove, ako bi se ovaj novac potrošio na prevenciju, mogao bi finansirati neke divne stvari.
U svakom slučaju, Holandija ima barem jednu poruku nade za druge zemlje: nužno tačno da društvo postaje manje bezbjedno sa manjim brojem ljudi u zatvoru.
Uprkos pražnjenju zatvora, Holanđani i dalje mogu bezbjedno da šetaju ulicama noću, posebno u poređenju sa, recimo, Britanijom, gdje je broj incidenata i zabrinutost zbog kriminala veća.
Poseban je i zatvorski sistem Norveške, tvrdi Gardijan.
Njegovi zatvori su često mali i veoma fokusirani na reintegraciju. Dizajnirani su tako da svakodnevni život može da se odvija što je moguće normalnije.
Kao rezultat toga, zatvorenici su manje otuđeni od društva.
Njima je lakše da se integrišu nego osobi koja dolazi iz prenatrpanog britanskog zatvora, gdje su zatvoreni 22 sata dnevno jer nije moglo drugačije.
U takvim slučajevima prelazak u spoljašnji svet može biti izuzetno nagao. Možda ćete vidjeti da je neko ponovo izvršio krivično djelo u prvih nekoliko dana nakon puštanja na slobodu.
