ineski balon koji je letio iznad Sjedinjene Države bio je opremljen za prikupljanje obavještajnih signala i bio je dio velikog, vojno povezanog špijunskog programa koji je targetirao više od 40 zemalja, saopštila je u četvrtak administracija predsjednika Džoa Bajdena, opisujući opseg i mogućnosti velike letilice koja je privukla pažnju zemlje prije nego što je oborena. Slični baloni su nadlijetali pet kontinenata, saopštile su SAD, prenosi Glas Amerike.

Baloni se, pod direktivom kineske Narodne oslobodilačke vojske (PLA), koriste za špijuniranje i imaju visoko tehnološku opremu za prikupljanje osjetljivih informacija o metama širom svijeta, saopštio je zvaničnik Stejt Departmenta.

Vašington je, kako je naveo neimenovani zvaničnik, uvjeren da je proizvođač kineskog špijunskog balona, kojeg je američka vojska oborila prošlog vikenda, direktno povezan sa kineskom vojskom. Iz Bijele kuće je u četvrtak saopšteno da će preduzeti akciju protiv kineskih entiteta povezanih sa špijunskim balonom.

SAD su saopštile da su - suprotno tvrdnjama Pekinga da je riječ o meteorološkom balonu - snimci američkih aviona pokazali da je balon "imao kapacitete za prikupljanje obavještajnih signala" sa više antena i drugom opremom za preuzimanje osjetljivih informacija, koju su napajali solarni paneli.

Iz Federalnog istražnog biroa (FBI) u četvrtak je saopšteno da su za sada iz okeana prikupljeni ograničeni fizički dokazi iz oborenog balona i da još nema dovoljno informacija da procijeni njegove kapacitete.

FBI, kako je novinarima saopštio neimenovani zvaničnik, još nema pristup većem dijelu opreme balona gdje se vjerovatno nalazi elektronika, te da je veliki dio dokaza i dalje ispod vode.

Sjedinjene Države saopštile su u srijedu da su u posljednjih nekoliko godina primijećeni kineski baloni za nadzor na najmanje pet kontinenata i da je Vašington u kontaktu sa svojim saveznicima da bi razmjenjivao informacije o operacijama.

- Već smo razmijenili informacije sa desetinama zemalja širom svijeta, kako iz Vašingtona tako i preko naših ambasada. I to činimo zato što Sjedinjene Države nisu bile jedina meta tog programa, koji je narušio suverenitet zemalja na pet kontinenata - izjavio je državni sekretar Entoni Blinken tokom konferencije za novinare sa generalnim sekretarom NATO-a Jensom Stoltenbergom u Vašingtonu.

- Kina je odgovorna za to. I nije važno, na jednom nivou, koji pojedinci su možda ili možda nisu bili odgovorni - rekao je Blinken kada je upitan da li misli da je kineski predsjednik Si Đinping upoznat sa operacijama špijunskih balona.

Generalni sekretar NATO-a naveo je da je let kineskog balona iznad Sjedinjenih Država potvrdio obrazac ponašanja Narodne Republike Kine.

Kina značajno razvija svoje vojne snage, "uključujući nuklearno oružje, bez bilo kakve transparentnosti“, rekao je Stoltenberg.

- To je pokušaj da se preuzme kontrola nad Južnim Kineskim morem i prijeti Tajvanu, pokušaj da se preuzme kontrola nad ključnom infrastrukturom, uključujući zemlje NATO-a, zatim je represija nad sopstvenim građanima i gaženje ljudskih prava i produbljivanje strateškog partnerstva sa Moskvom - naveo je on.

Zamjenica državnog sekretara SAD Vendi Šerman ocijenila je u četvrtak da je let kineskog špijunskog balona iznad Sjedinjenih Država još jedan znak napora Pekinga da promijeni međunarodni poredak.

Govoreći pred Odborom za spoljne odnose Senata, Šerman je istakla da će Sjedinjene Države nastaviti da sprečavaju Kinu da eksploatiše američku tehnologija da bi modernizovala svoju vojsku.

- Prošle nedjelje, američki narod je vidio najnoviji primjer te realnosti, nakon što je američka vlada otkrila, pažljivo pratila i srušila balon koji je ušao u naš teritorijalni vazdušni prostor, što je jasna povreda naše suverenosti i međunarodnog zakona - istakla je Šerman.

Portparol sekretarijata za odbranu, brigadni general vazduhoplovstva Pet Rajder, u srijedu je rekao da je ukupno pet balona za nadzor iz NRK preletjelo preko Sjedinjenih Država. On nije detaljno opisao putanje tih balona niti precizirao da li su američke lokacije vojne. Međutim, naglasio je da su kineski baloni "nadlijetali najmanje pet kontinenata, u regionima kao što su Latinska i Južna Amerika, jugoistočna i istočna Azija i Evropa".

- To pokreće pitanje zašto Narodna Republika Kina smatra da je u redu kršiti suvereni vazdušni prostor zemalja na neprikladan i neprihvatljiv način - rekao je Rajder novinarima u srijedu.

- Dok neki od tih balona ranije nisu bili identifikovani, kasnija analiza obaveštajnih podataka omogućila nam je da otkrijemo da su to bili kineski baloni. Uvjeravam vas da to nije bilo u civilne svrhe. 100 odsto smo sigurni u to - dodao je Rajder.

Kina je saopštila da je u pitanju bio meteorološki balon koji je nenamjerno skrenuo s kursa. To je u četvrtak ponovila i portparolka Ministarstva spoljnih poslova koja je ocijenila da su najnovije optužbe "možda dio američkog informacionog rata protiv Kine".

Američki vojni avion je srušio balon u subotu dok je putovao preko Atlantskog okeana pored obale Južne Karoline. Peking je to nazvao pretjeranom reakcijom.

Predstavnički dom američkog Kongresa u četvrtak je jednoglasno (419-0) usvojio rezoluciju kojom se Kina optužuje za "bezobzirno kršenje suvereniteta SAD" i pokušaj "da obmane međunarodnu zajednicu lažnim tvrdnjama o svojim operacijama prikupljanja obavještajnih podataka".

Rezoluciju su podržale i demokrate i republikanci, što odražava sve veće nezadovoljstvo članova Kongresa, kako smatraju, agresijom Kine.

- Amerikanci su s pravom bili duboko uznemireni zbog ovog bezobzirnog kršenja suvereniteta od strane kineske Komunističke stranke - poručio je republikanski kongresmen Majkl Mekol, predsjedavajući Spoljnopolitičkog odbora Predstavničkog doma i autor rezolucije.