Naslovnica knjige / -/

Među izdajnicima, špijunima i junacima

U izdanju "Akademske knjige" iz Novog Sada, upravo su izašli iz štampe memoari Vladimira Vauhnika, jednog od najznačajnijih jugoslovenskih obavještajaca 20. viјeka

Vauhnik je bio vojni ataše od 1938. do 1941. godine u nacističkoj Njemačkoj za vrijeme ambasadorskog mandata Ive Andrića, čovjek koji je prvi otkrio Hitlerove planove za napad na Jugoslaviju i Sovjetski Savez, ali i vođa jedne od najvećih obavještajnih agencija u okupiranoj Jugoslaviji. U prvom srpskom izdanju Vauhnikove knjige "Među špijunima, izdajnicima i junacima" donosi se i opširan pogovor o njegovom životu i obavještajnoj djelatnosti sa nizom dokumenata iz arhive obavještajnih agencija MI5 i CIA. Takođe se u knjizi donose i brojne arhivske fotografije koje su dosad bile nepoznate na našim prostorima. Među njima je i fotografija na kojoj se zajedno nalaze knez Pavle, Adolf Hitler i Ivo Andrić u Berlinu 1939, kao i zajednička fotografija Hermana Geringa i Ive Andrića. Knjigu je priredio Vladimir Petrović.

Vladimir Vauhnik, istaknuti jugoslovenski oficir i obaveštajac, dolazi u Berlin 1938. godine. Naredne tri godine provešće kao vojni ataše u jugoslovenskoj ambasadi u vrijeme mandata Ive Andrića. Stvarajući obaveštajnu mrežu na teritoriji Trećeg rajha, dolazi do niza tajnih njemačkih vojnih podataka, među kojima su bili i planovi napada na Sovjetski Savez i Jugoslaviju. U isto vrijeme, Vauhnik u Berlinu prisustvuje ključnim istorijskim događajima.

Jugoslovenski oficir i obavještajac

Vladimir Vauhnik (1896–1955), jugoslovenski oficir i obavještajac slovenačkog porekla. Kao pitomac Pešadijske kadetske škole u Mariboru učestvuje u Prvom svjetskom ratu u Galiciji. Nakon rata završava Vojnu akademiju u Beogradu i čuvenu francusku Specijalnu vojnu školu Sen-Sir. Predavao je vojnu strategiju, a 1934. je raspoređen na mjesto načelnika štaba Drinske divizije. Godine 1938. biva postavljen za vojnog atašea poslanstva Kraljevine Jugoslavije u Berlinu. Nadređeni mu je bio Ivo Andrić. U Berlinu će boraviti sve do izbijanja rata u aprilu 1941. Nakon ispitivanja Gestapoa, poslat je u Nezavisnu Državu Hrvatsku sa zadatkom da ustroji rad hrvatske vojske. Bježi ubrzo u Sloveniju. Na čelu je obaveštajne organizacije koja je za zapadne saveznike prikupljala podatke u cijeloj Jugoslaviji. Bježi iz Jugoslavije u junu 1944. nakon što je Gestapo uhapsio veći dio članova organizacije. Prvo boravi u Švajcarskoj, a nakon rata se seli u Argentinu, gdje će živjeti sve do smrti 1955. Pored memoarskih zapisa, objavio je i niz vojnoteorijskih studija i članaka, najčešće pod pseudonimima.

Uhapsili su ga Njemci nakon 6. aprila i pritvoren je u berlinskoj centrali Gestapoa, poslije čega biva poslat u Zagreb sa zadatkom da ustroji rad vojske NDH. Zgađen ustaškim zločinima, koristi prvu priliku i bježi u Sloveniju, gdje sa saradnicima osniva tajnu obavještajnu organizaciju. U naredne tri godine Vauhnik će sa grupom obavještajaca sa područja cijele Jugoslavije zapadnim saveznicima, prije svega Britancima, dostaviti mnoštvo dragocjenih podataka.

Opisujući sve ove godine iscrpno u svojim memoarima, Vauhnik sastavlja izuzetnu sliku ratnih godina, govoreći o središtu nacističkog zla koje je dobro poznavao i o jugoslovenskim prilikama obilježenim velikim stradanjima, ali i ideološkim sukobima koji će odrediti poslijeratnu sudbinu zemlje. Ova knjiga nam daje priliku i da prvi put otkrijemo ustrojstvo britanske obavještajne službe u okupiranoj Jugoslaviji.

Dragocjenost ovih memoara ogleda se dobrim dijelom i u detaljnim opisima rada obavještajne službe, posebno u trenucima okupacije, ali i u predstavljanju ratnih strategija i operacija na pitak način. Oni su i politička hronika trusnog vremena sjedinjena sa pričom o životu jednog krajnje zanimljivog čovjeka. I to čovjeka čiji su se životni putevi ukrstili sa nevjerovatnim brojem ličnosti koje su obilježile istoriju dvadesetog vijeka ne samo na našim prostorima. Među tim imenima su Ivo Andrić, Adolf Hitler, knez Pavle Karađorđević, Hajnrih Himler, Herman Gering, Vilhelm Kanaris, Valter Šelenberg, Milan Stojadinović, Milan Nedić, Dušan Simović, Dragoljub Draža Mihailović, Herta Has, ubica Roze Luksemburg, Zoran Mušič, jedan budući rimokatolički svetitelj, ustaška vrhuška, četnički i partizanski komandanti, agenti engleske obaveštajne službe i Gestapoa...