Široko korišćeni antidepresivi izazivaju „emocionalno otupljivanje“, pokazali su rezultati istraživanja koje nudi nove uvide u to kako ljekovi mogu da djeluju i u njihove potencijalne propratne efekte.

Istraživanjem, koje je sprovedeno na volonterima tokom tri sedmice, utvrđeno je da bi „otupljivanje“ negativnih emocija moglo da bude dio načina na koji ljekovi pomažu ljudima da se oporave od depresije.

Ali bi isto tako moglo da razjasni jedan uobičajeni propratni efekat.

- Ovi ljekovi oduzimaju dio emocionalnog bola koji osjećaju ljudi sa depresijom, ali izgleda da nažalost oduzimaju i dio uživanja, kaže profesorka Barbara Sahakijan sa Univerziteta u Kembridžu, jedna od autorki istraživanja.

Ona kaže da ova otkrića mogu da pomognu pacijentima da budu bolje informisani prilikom izbora ljekova, ali napominje i da „nema sumnje da su antidepresivi korisni“ za mnoge pacijente.

Prema podacima Nacionalne zdravstvene službe (NHS), više od 8,3 miliona pacijenata u Engleskoj je dobilo neki antidepresiv tokom 2021-22. godine.

SSRI ljekovi su među najrasprostranjenijim u upotrebi i efikasni su kod većine pacijenata, iako ne kod svih.

Neki ljudi koji uzimaju ove ljekove kažu da se osjećaju emocionalno tupi ili da više ne uživaju u stvarima, a jedna studija sugeriše da se ovo odnosi na između 40 i 60 odsto onih koji ih piju.

Međutim, dugo nije bilo jasno da li je ovaj simptom propratni efekat lijeka ili jedan od simptoma depresije.

Najnovije istraživanje sugeriše da ovaj lijek sam po sebi može da izazove emocionalno otupljivanje.

U studiji, objavljenoj u časopisu Neuropsihofarmakologija, učestvovalo je 66 volontera kojima je davan ili SSRI lijek escitalopram ili placebo tokom perioda od najmanje 21 dan prije nego što su radili niz kognitivnih testova.

U gotovo svim testovima, uključujući one kojima se procjenjuje pažnja i memorija, pokazalo se da lijek nije imao nikakvog uticaja.

- Ovaj lijek nema nikakav negativan uticaj na kognitivne sposobnosti – i sa te tačke gledišta je veoma dobar, kaže Sahakijan.

Međutim, ljudi koji uzimaju SSRI su imali slabiji odgovor prilikom učenja u interakciji sa okolinom, koje od njih zahtjeva da odgovore na pozitivan ili negativan fidbek.

Učesnicima su pokazivane dvije opcije na ekranu, A i B.

Ako odaberu A rezultat je nagrada u četiri od pet puta, dok za opciju B nagrada slijedi samo jednom u pet puta.

Poslije nekoliko tura, ljudi nauče da odaberu A.

Potom su mogućnosti opcija A i B povremeno zamjenjivane i od učesnika je traženo da nauče nova pravila.

Grupa koja je uzimala SSRI bila je, u prosjeku, znatno sporija u odgovoru na ove promjene.

Sahakijan kaže da bi ova otkrića mogla da budu korisna za pacijente.

- Nekim ljudima mogu da budu ponuđene različite vrste tretmana, naročito ako nisu došli u bolnicu zbog ozbiljne bolesti, zaključuje ona.