Rizik za ujed krpelja kao i za razvoj lajmske bolesti zavisi od mnogih faktora kao što su: geografska lokacija, godišnje doba, vrsta krpelja i koliko dugo je krpelj bio pričvršćen za kožu.
Iako se mnogi nakon ujeda krpelja odmah javljaju ljekaru u strahu od lajmske bolesti, rizik od zaraze koju prenose krpelji je prilično nizak, čak iako je krpelj bio pričvršćen, hranjen i zapravo nosi zarazni agens. Krpelj koji se nije zakačio (i samim tim se još nije napio krvnog obroka) nije prenio nikakvu infekciju. Pošto se krpelj koji prenosi lajmsku bolest obično hrani više od 36 sati prije prenošenja spirohete, rizik od dobijanja lajmske bolesti od uočenog ujeda krpelja, na primer, iznosi samo 1 do 3 procenta, čak i u oblastima gde je bolest prisutna. Međutim, rizik je znatno veći ako se krpelj hrani 72 sata.
Bakterija koji izaziva lajmsku bolest, Borrelia burgdorferi, leži uspavana u unutrašnjem dijelu srednjeg crijeva krpelja i postaje aktivna tek nakon izlaganja toplom krvnom obroku koji uđe u crijeva krpelja. Kada je aktivan, organizam ulazi u pljuvačne žlijezde krpelja. Dok se krpelj hrani, mora da se oslobodi viška vode kroz pljuvačne žlijezde. Tako će krpelj bukvalno salivati bakterije dok se hrani, prenoseći tako infekciju na domaćina.
Pravilan način uklanjanja krpelja podrazumijeva da se krpelj uhvati što bliže koži. Zatim se nježno povuče unazad obraćajući pažnju da se krpelj ne ošteti. Ako neki dijelovi krpelja ostanu u koži, sami će biti odstranjeni.
Ukoliko osobu ugrize vrsta krpelja koji nosi lajmsku bolest savjetuje se jedan od dva pristupa:
– Posmatrati i liječiti ako se pojave znaci ili simptomi infekcije
– Odmah liječiti preventivno antibiotikom.
Ukoliko se osoba koja strahuje od zaraze lajmskom bolešću javi ljekaru, ljekar procjenjuje da li je neophodno preventivno liječenje antibiotikom. Liječenje se sprovodi samo kod ljudi koji ispunjavaju sledeće kriterijume:
Prikačeni krpelj je identifikovan kao odrasli ili nimfalni krpelj koji prenosi lajmsku bolest.
Procjenjuje se da je krpelj bio prikačen 36 sati (na osnovu toga koliko je krpelj bio natopljen ili koliko je vremena proteklo od izlaganja na otvorenom).
Antibiotik se može dati u roku od 72 sata od uklanjanja krpelja.
Pacijent nije alergičan na ovaj antibiotik.
Znaci lajmske bolesti
Bez obzira da li se ljekar konsultuje nakon ujeda krpelja ili ne, osoba koja je ugrižena (ili roditelji, ako je dijete u pitanju) treba da posmatra područje ujeda radi širenja crvenila, što bi ukazivalo na karakteristiku „erithema migrans”. Kod ljudi sa eritemom migrans, osip se javlja u roku od mjesec dana od ujeda krpelja (obično u roku od nedelju dana od ujeda krpelja).
Ako se razvije osip ili drugi znaci ili simptomi koji ukazuju na lajmsku bolest, osoba treba da posjeti ljekara radi pravilne dijagnoze i lečenja.
