Na pitanje šta konkretno znači odluka Evropskog suda pravde i da li se kriptovana komunikacija i dalje smatra dokazom u sudskim postupcima, odgovara da je ona značajna, prije svega, zato što je to prva odluka jedne nadnacionalne sudske instance kojom se rešava dilema koja se postavila ne samo kod širom Evrope.
Njemačke sudije se žalile Sudu EU u Luksemburgu, zahtjev prihvaćen
Skajem se bavi i evropska stručna i druga javnost, a pažnju je posebno privukao slučaj u kom su sudije regionalnog suda u Berlinu predale zahtjev Sudu EU u Luksemburgu, protiveći se Skaju kao dokazu. Jedna od stavki u zahtjevu njemačkog suda odnosi se na to što Francuska krije tehničke detalje hakovanja.
Druga stavka je da su podaci (nigdje se ne pominju dokazi, već isključivo podaci, što je samo po sebi indikativno) pribavljeni bez njemačkog učešća, iako su korisnici bili na teritoriji Njemačke. Treća bitna teza njemačkih sudija je to da nadzor i hakovanje nisu urađeni po pravilima njemačkog zakona koji zabranjuje masovni nadzor, piše Republika.rs.
Sud u Luksemburgu je usvojio ove zahtjeve
- Na samom početku treba razbiti mistifikaciju. Sud pravde nije izričito stao na stanovište da ovakva prepiska ne može da se koristi kao dokaz, već je postavio jasne kriterijume, odnosno uslove pod kojima ovi podaci mogu da se koriste kao dokaz u krivičnom postupku. Kao prvi uslov primjenjuje se zahjtev da u pravu države, u kojoj se ova komunikacija i ovi podaci koriste, postoji slična mjera koja se može odrediti pod sličnim uslovima. Tako, na primjer, njemačko zakonodavstvo poznaje dokaznu radnju onlajn nadzora, dok naše pravo takvu mjeru ne poznaje.
Drugi uslov koji se postavlja, i to je posebno bitno kada ga posmatramo iz ugla nacionalne suverenosti, jeste da je sud izričito stao na stanovište da ovakvi podaci mogu da se koriste kao dokaz pod uslovom da je država u kojoj se mjera sprovodi, čiji su građani, državljani prisluškivani, bila unapred obavještena o tome. Zatim postavlja se i takođe zahtjev da su ispoštovana prava okrivljenog, odnosno da je ispoštovano pravo na pravično suđenje koje se, prije svega, ogleda u proporcionalnosti i srazmernosti mjere koja je primjenjena u konkretnom slučaju - istakla je profesorka u razgovoru za Insajder, prenosi Republika.rs.
Na pitanje šta treba da urade i kako da postupaju pravosudni organi u Srbiji i da li moraju da dostave neku dodatnu dokumentaciju o procesima koji se vode, a čiji su djelovi prepiske i fotografije kriptovanih aplikacija, odgovara da odluke Evropskog suda pravde Srbiju ne obavezuju, ali suštinski bi trebalo da je obavezuju ako težimo evropskim integracijama i ako težimo vladavini prava.
- Ova odluka prije svega se odnosi na države članice EU, a u onim državama, kao što je naša, koje formalno ne pripadaju EU, ti dodaci bi trebalo da budu još stroži. U tom kontekstu, ja sam i ranije zastupala stav da ove podatke treba koristiti kao operativne podatke, tačnije kao putokaz do drugih kvalitetnih dokaza - naglasila je ona, potvrđujući ono što je i Srpski telegraf pisao u prethodnim tekstovima, a to je da bi podaci sa Skaja mogli biti prihvatljivi kao operativni putokaz za istražne radnje i prikupljanje drugih, da tako kažemo konvencionalnih dokaza, a nikako kao presudan faktor za donošenje sudske presude.
Podsjetimo, i mnogobrojni drugi pravni stručnjaci kod nas i u svijetu stanovišta su da podaci sa Skaja nikako ne smiju biti ključan ili jedini dokaz.
- Ako imamo situaciju da je tužilaštvo zasnovalo optužnicu isključivo na Skaj prepiskama, onda možemo doći u problem jer se postavlja pitanje dokaznog kvaliteta takvih podataka - konstatovala je profesorka Bajović.
