Ilustracija

ASK priјave podniјelo 727 zviždača, u 48 slučaјeva pronašli korupciјu

Odsjek za postupanje po prijavama i zaštitu zviždača je analizirao sve postupke po prijavama zviždača, uključujući i one koji su pokrenuti po službenoj dužnosti, od 1. januara 2016. pa do 1. decembra 2022. godine

Od osnivanja Agencije za sprečavanje korupcije (ASK) pa zaključno sa 1. decembrom, zviždači su podnijeli ukupno 727 prijava dok je Agencija po službenoj dužnosti pokrenula još 57 postupaka. Najveći broj postupaka, 257, se odnosi na utvrđivanje postojanja ugrožavanja javnog interesa koje upućuje na postojanje korupcije vezano za oblast radnih odnosa (oko 35 odsto), kako u institucijama na koje se primjenjuju opšti propisi o radu tako i u državnim organima kod kojih se u pogledu radnih odnosa primjenjuju odredbe Zakona o državnim službenicima i namještenicima. U Analizi postupaka iz oblasti radnih odnosa, ASK јe konstatovala da јe do sada u 48 slučaјeva utvrđena korupciјa prilikom zapošljavanja.

– Odsjek za postupanje po prijavama zviždača i zaštitu zviždača je analizirao sve postupke po prijavama zviždača, uključujući i one koji su pokrenuti po službenoj dužnosti, u periodu od početka rada Agencije, odnosno od 1. januara 2016. pa do 1. decembra ove godine, a koji su za predmet imali ugrožavanje javnog interesa koje upućuje na postojanje korupcije u oblasti radnih odnosa u organima vlasti, te posebno u javnim preduzećima i ustanovama i drugim pravnim licima čiji je većinski vlasnik ili osnivač država odnosno opština, a kod kojih se u pogledu zasnivanja radnog odnosa i prava iz istog i po osnovu istog primjenjuju opšti propisi o radu. Od ukupno 257 postupaka koji su se odnosili na oblast radnih odnosa (zasnivanje radnog odnosa, prestanak radnog odnosa, zloupotreba prava iz rada i po osnovu rada), do sada je u 48 slučajeva utvrđeno da postoji ugrožavanje javnog interesa koje upućuje na postojanje korupcije – piše u analizi ASK.

Oglase raspisivali na dan ili vikendom

Podsjećanja radi, piše u analizi, Agencija je u cilju preventivnog djelovanja suzbijanja rizika od korupcije i narušavanja integriteta u javnom sektoru, tokom 2017, 2018. i 2019. godine po službenoj dužnosti, u skladu sa odredbom člana 54 Zakona o sprečavanju korupcije, pokrenula 34 postupka za utvrđivanje postojanja ugrožavanja javnog interesa pri oglašavanju slobodnih radnih mjesta i to u trajanju od jednog dana ili u danima vikenda od strane javnih preduzeća, javnih ustanova drugih pravnih lica čiji je većinski vlasnik ili osnivač država odnosno opština.

– Agencija je dala 494 preporuke, koje su se odnosile na unaprijeđenje transparentnosti otklanjanje korupcijskih rizika u postupcima zapošljavanja kod 121 institucije. Pristupajući sistemski ovom pitanju, a shodno nadležnostima iz člana 78 Zakona o sprečavanju korupcije, Agencija je donijela mišljenje od 25.10.2017. godine na Nacrt zakona o radu, u kome je u cilju zaštite javnog interesa, uputila na razmatranje potrebe izmjene zakona o radu i o zapošljavanju i ostarivanju prava iz osiguranja od nezaposlenosti u dijelu zapošljavanja u javnom sektoru na način da obaveza oglašavanja slobodnog radnog mjesta bude konstitutivni elemenat zasnivanja radnog odnosa sa preciziranjem početka i dužine trajanja oglasa za slobodno radnom mjesto, uz obavezu donošenja odluke o izboru kandidata u određenom roku. S tim u vezi, zakonodavac je uvažio preporuke Agencije u članu 24 Zakona o radu, predvidio da javni oglas ne može trajati kraće od tri dana – navodi se u analizi.

Takođe, kako navode, u najvećem broju slučajeva utvrđeno je da ovakva praksa, u smislu člana 72 Zakona o sprečavanju korupcije, može uticati na narušavanje integriteta u javnom sektoru, odnosno narušavanje zakonitog, nezavisnog, nepristrasnog, odgovornog i transparentnog postupanja u svim procedurama vezano za oblast radnih odnosa.

– Iz navedenog razloga, Agencija je svim institucijama kod kojih je utvrdila postojanje ugrožavanja javnog interesa koje upućuje na postojanje korupcije dala preporuke za otklanjanje korupcijskih rizika, odnosno uputila institucije šta treba preduzeti da bi se ugrožavanje javnog interesa spriječilo. Stepen realizacije datih preporuka iznosi preko 95 odsto, dok u onim slučajevima gdje su se institucije oglušile, tj. nijesu postupile po datoj preporuci, Agencija je postupila u skladu sa zakonskim ovlašćenjima, odnosno u smislu čl. 53 stav 2 Zakona o sprečavanju korupcije, obavijestila je organ koji vrši nadzor nad radom tih institucija i podnijela posebne izvještaje Skupštini Crne Gore – navodi se u analizi.