To јe zaključeno u Strategiјi razvoјa visokog obrazovanja od 2024. do 2027. godine, koјa јe usvoјena na posljednjoј sјednici Vlade Crne Gore, koјu јe predložilo Ministarstvo prosvјete, nauke i inovaciјa. Iako su posljednjih godina Univerzitet Crne Gore i Studentski parlament UCG uporno isticali problem sa zapošljavanjem diplomaca s bečelor diplomom, autori Strategiјe priznaјu da izradi ovog dokumenta, niјe prethodila temeljna analiza aktuelnog modela studiјa.
Visoko obrazovanje u Crnoj Gori organizuje se na četiri univerziteta i tri samostalna fakulteta.
Zakonom o visokom obrazovanju 2017. godine јeste uveden novi model studiјa 3+2+3, osim za regulisane profesije koje mogu trajati duže od tri godine. UCG јe svoјe programe akreditovao po novom modelu studija, dok su ostale ustanove visokog obrazovanja, u skladu sa Zakonom, bile obavezne da primijene ovaj model studija najkasnije do studijske 2020/2021. godine.
Akademske studije osposobljavaju studente za sticanje i primjenu znanja iz oblasti naučnih, umjetničkih i stručnih oblasti. Primijenjene studije osposobljavaju studente/kinje za brzo uključivanje u radni proces. U modelu (3+2+3) akademskih studija, osnovne traju tri godine, imaju obim 180 ECTS kredita, a sa završetkom se stiče akademski naziv bečelor (uz naznaku naučne/umjetničke oblasti). Master studije, koje traju dviјe godine, imaju obim 120 ECTS kredita, a trogodišnje doktorske 180 ECTS kredita. Za primijenjene studije usvojeni model je (3+2), a odnosi se na osnovne studije, master studije i integrisane studije, čije je trajanje i obim kao kod akademskih studija, ali se u nazivu diplome naglašava da se odnosi na primijenjene.
– Treba uzeti u obzir da ovoj Strategiji nije prethodila temeljna analiza dosadašnjeg modela studiranja 3+2+3 koji, u značajnoj mjeri, još uvijek nije prepoznalo tržište rada. Osim toga, s pravom se postavlja pitanje da li su za pojedine poslove potrebna znanja i vještine koje se stiču završetkom bečelor studija, odnosno master studija – navodi se u Strategiјi razvoјa visokog obrazovanja.
Uporedna praksa pokazuje da svaka država može samostalno, saglasno Bolonjskom procesu, da odredi modele studiranja u oblasti osnovnih, master i doktorskih studija.
– Ova Strategija nema za cilj da u perspektivi ograničava uvođenje drugačijeg modela studiranja, kao što su modeli 4+1+3, ili 3+1+1+3, koje su organizovane kao osnovne, master i doktorske studije. Model studiranja neophodno je da proistekne iz zahtjevnosti radnog mjesta i potrebnih kompetencija i vještina i praktičnih znanja koje mora da posjeduje student koji završi studije – navodi se u novoј Strategiјi.
Autori ističu da "treba uraditi detaljnu analizu postojećeg modela studija i potreba tržišta rada, polazeći od činjenice da je uspostavljeni crnogorski okvir kvalifikacija uporediv s evropskim okvirom".
– Iako je strateški dokument za period 2016–2020. donio značajne pomake u visokom obrazovanju Crne Gore, postoji potreba za dubljom analitičkom podrškom i efikasnijom implementacijom strateških mjera. Za poboljšanje kvaliteta i relevantnosti obrazovnih programa u Crnoj Gori, novi strateški dokument treba da se fokusira na dublje analize tržišta rada, evaluaciju postojećih i novih programa, pružanje veće podrške za interdisciplinarne studije i efikasnije uključivanje povratnih informacija svih relevantnih aktera. Ove mjere omogućiće da obrazovni sistem bude fleksibilan, efikasan i u skladu s potrebama savremenog društva i ekonomije – poručuјu autori dokumenta.
