Direktorka Zavoda za hidrometeorologiju i seizmologiju Dušica Brnović kazala je u razgovoru za "Dan" da ta ustanova ne posjeduje nijedan meteorološki radar, koji u vremenu i klimi koja se mijenja, predstavlja jednu od osnovnih "alatki" za praćenje brzih vremenskih promjena.
Upozorava da se meteorološki radar, nažalost, u našoj zemlji tretira kao kapitalna investicija, jer su sredstva za njegovu nabavku, instalaciju, upotrebu i održavanje velika.
– Njagova nabavka bi se višestruko isplatila, kako državi, tako i pojedincima. Meteorološke prognoze i upozorenja se rade za potrebe i obezbjeđivanje blagostanja svakog građanina Crne Gore. Ne postoji nijedan segment života koji nije uslovljen vremenom i klimom. Upravo ta činjenica, i pored određenih tehničkih nedostataka, uslovila je da naši prognostičari svojim profesionalnim i ličnim integritetom i znanjem prevazilaze navedeni nedostatak. Nabavka jednog ili čak dva radara, koji bi pokrili teritoriju Crne Gore prijeka su potreba naše države, iako bi njihova nabavka i instalacija dostigla vrijednost od 2,5 do tri miliona eura. Svjesni navedenog, nabavka meteorološkog radara je apsolutni prioritet za Zavod. Takođe, neophodno je jačanje kadrovskih kapaciteta u Odsjeku za analizu i prognozu vremena kako bi se uspostavila 24-satna analiza i prognoza vremena, izjavila je Brnović.
Prema njeni riječima, nepostojanje opreme je najvećim dijelom uslovljeno nedostatkom finansijskih sredstava.
– Nabavka radara predlaže se godinama kroz kapitalni budžet kao prva po prioritetu. Uprkos njihovom značaju, i do sada je ostala na projektnoj dokumentaciji. Sa velikim zadovoljstvom ističem činjenicu da zaposleni u Sektoru za meteorologiju i kvalitet vazduha i Sektoru za hidrologiju i kvalitet voda (kao i ostalih sektora Zavoda), i pored evidentnih tehničkih nedostataka, adekvatno i na vrijeme informišu javnost na moguće nepogode. Vrlo često nerazumijevanje prognoze, odnosno najave meteorološke situacije dovodi do određenih nesporazuma, posebno kada se koriste službeni termini povremeno, lokalno-mjestimično i sl. Službenici Zavoda su u svakom trenutku dostupni građanima i cjelokupnoj javnosti za sva pojašnjenja, naglašava Brnović.
Dodaje da, kada su tehnički nedostaci u oblasti hidrologije u pitanju, Zavod nema Odsjek za hidrološke prognoze – prognozu poplava, što predstavlja značajan nedostatak.
– Ipak i ovaj problem se za sada uspješno prevazilazi dobrom međusektorskom saradnjom i iskustvom zaposlenih u sektorima meteorologije i hidrologija, tako da je do sada svaka moguća poplava bila najavljena na vrijeme. Hidrološka prognoza, odnosno razvoj Odsjeka za hidrološke prognoze ostaje, takođe, otvorena stavka, jer zahtijeva angažovanje dodatnog uskostručnog kadra i njihove obuke na hidro-modelima. Projekti koji su u poslednjih 10-ak godina realizovani u Zavodu, ojačali su kapacitete u smislu dostupnosti većeg broja podataka i njihove analize i tumačenja, ali u svjetlu sve evidentnijih klimatskih promjena potrebno je mnogo više ulagati, kako u opremu, tako i u kadrove, ocjenjuje Brnović.
Prema njenim riječima, mreža meteoroloških i hidroloških stanica donekle zadovoljava pokrivenost Crne Gore sa podacima.
– Međutim, što je više podataka dostupno, to su produkti njihove analize pouzdaniji. Time vođeni pokušavamo da kroz međunarodne projekte dobijemo što više stanica (automatskih), kako bismo pokrili cijelu teritoriju Crne Gore. Meteorološki radari, kao trenutno najveći tehnički nedostatak, zavisno od vrste (C-band/X-band) i porizvođača koštaju od 800.000 do 1,5 miliona eura. Ukoliko bi trebalo pokriti teritoriju Crne Gore, bilo bi potrebno nabaviti najmanje dva radara, o čemu je Zavod uradio i kompletnu studiju sa izborom lokacija. Međutim, pored samog uređaja dodatni troškovi bi bili angažovanje osoblja (većinom IT eksperata) za njegovo funkcionisanje i održavanje, istakla je Brnović.
Navodi da bi Odsjek za hidrološke prognoze takođe uslovljavao potrebu za dodatnim zaposlenjem (hidrologa, hidro-inženjera, hidro-geologa i srodnih struka), kao i njihove dodatne obuke van Crne Gore, u specijalizovanim institucijama.
– Nažalost, zbog nedostatka finansijskih sredstava sistematizovanje novih radnih mjesta je skoro nemoguće, a prisutan je i nedostatak takvih kadrova na tržištu rada, navodi Brnović.
