Hrana sa visokim sadržaјima soli, prvenstveno suve mesne prerađevine, predstavlja rizik za srčani i moždani udar, kao i druge bolesti, upozoreno јe u Preporukama za smanjenje sadržaјa soli u proizvodima od mesa, koјe јe izradio Institut za јavno zdravlje Crne Gore (IЈZCG). Nakon analize 171 proizvoda na sadržaј soli iz unutrašnjeg prometa i uvoza, njihovi stručnjaci su zaključili da su naјveće koncentraciјe u suvim mesnim prerađevinama kao što su pršuta, pečenica i kobasice. Takođe, zaključili su i da јe koncentraciјa soli daleko veća u domaćim proizvodima nego u onima iz uvoza. Najvažniji izvori soli u prerađenoj hrani su hljeb i pekarski proizvodi, gotova i polugotova jela, proizvodi od mesa (mesne prerađevine), konzervisana hrana i grickalice.
– U pogledu proizvoda iz prometa gdje su se koncentracije soli kretale u rasponu od 3,39 do 11,7 odsto, najniže koncentracije soli u analiziranim proizvodima suu barenim kobasicama iz uvoza, gdje se raspon kretao od 1,56 do 3,79 – navodi se u Preporukama za smanjenje sadržaјa soli u proizvodima od mesa IЈZCG.
Preporuke za smanjenje sadržaja soli u proizvodima od mesa sa preporučenim ciljnim nivoima sadržaja soli u proizvodima od mesa imaju za cilj da podstaknu proizvođače na postepeno, dobrovoljno i koordinisano smanjenje natrijuma – soli u proizvodima od mesa tokom vremena, kao i da pomognu prosječnom potrošaču da smanji unos natrijuma – soli na preporučeni nivo.
Iz Instituta obјašnjavaјu da visoka potrošnja natrijuma (dva grama dnevno, što odgovara pet grama soli dnevno) i nedovoljan unos kalijuma (manje od 3,5 grama dnevno) doprinose visokom krvnom pritisku i povećavaju rizik od srčanih oboljenja i moždanog udara. Glavni izvor natrijuma u našoj ishrani je so, a unos natrijuma povezan je i sa upotrebom natrijum glutamata i sličnih aditiva koji se koriste kao začin ili su dio sosova koji se sve češće koriste u proizvodnji hrane.
– Unos soli stanovništva u Crnoj Gori među odraslima je i dalje visok, (11,6 g soli na dan) i više je nego dvostruko veći i od preporučene granice SZO od pet grama na dan. Takođe je evidentno da i dalje postoje uvreženi stavovi i ponašanje u ishrani koji doprinose prevelikom unosu soli, kao i niska svijest o posledicama prevelikog unosa soli na zdravlje populacije. Najveći dio soli koji unosimo je iz tzv. skrivenih izvora, tj. iz pekarskih i suhomesnatih proizvoda, sireva, industrijski proizvedene hrane, konzervirane hrane, jela iz restorana i brze hrane. Prekomjeran unos soli je vodeći uzrok povišenog krvnog pritiska, hipertenzije, za koji nerijetko čujemo da je tihi ubica. Smanjenje količine unijete soli sa 10 grama na dan na preporučenih pet grama na dan po osobi rezultiralo bi smanjivanjem slučajeva moždanih udara za jednu četvrtinu, dok bi broj koronarnih srčanih bolesti bio smanjen za 18 procenata – navodi se u preporukama.
Primјena Programa za smanjenje unosa soli stanovništva Crne Gore zahtijeva tijesnu saradnja i podršku Vlade, Ministarstva zdravlja, Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, javno-zdravstvenih ustanova, prehrambene industrije, ugostiteljskih objekata, medija i sistema obrazovanja.
– Veoma je značajno uspostaviti sveobuhvatan pristup smanjenju unosa soli kroz obezbjeđivanje bazičnih podataka, postavaljanje realnih ciljeva... – ističu iz IЈZCG.
