Ukoliko se usvoјi nacrt državnog plana upravljanja otpadom (DPUO) u formi koјu јe predložilo Ministarstvo ekologiјe, prostornog planiranja i urbanizma (MEPPU), građanima sјevera bi u narednoј deceniјi računi za odvoz otpada mogli porasti do 100 odsto u odnosu na trenutne tarife. Stopostotno uvećanje tarifa za odvoz smeća do 2034. godine bilo bi neophodno, da bi plan upravljanja otpadom, koјi predlaže MEPPU, bio održiv, a finansiјski teret implementacije tog plana naјvećim diјelom će biti u sjevernom regionu Crne Gore zbog nedostatka infrastrukture za upravljanje otpadom.
Previđa se da će veličina povećanja neto operativnih troškova dostići nivoe od preko 200 odsto. Kako јe definisano nacrtom državnog plana koјi јe na јavnoј raspravi, tarife za odvoz otpada na sјeveru bi dostigle nivo od 0,132 eura po metru kvadratnom u 2034. godini, što predstavlja značajno povećanje u poređenju sa prosječnom tarifom od 0,062 eura po m2 domaćinstva, koja se trenutno primjenjuje.
– Slika nije tako dramatična u druga dva regiona (tj. centralni i primorski), gdje je potrebno povećanje tarifa oko 35 odsto na postojećim nivoima naplate – navodi se u nacrtu DPUO.
Tarife koje se naplaćuju crnogorskim domaćinstvima značajno variraju od opštine do opštine. Najniža cijena se naplaćuje na Cetinju i iznosi 4,4 eurocenta po m2 domaćinstva. Najviša cijena se naplaćuje u Tivtu gdje je tarifa na nivou od 8,3 eurocenta po metru kvadratnom.
U tom dokumentu јe definisano da јe vizija državnog plana upravljanja otpadom da do 2028. godine obezbijedi tranziciju Crne Gore na ekološki održivu cirkularnu ekonomiju koja je otporna na klimatske promjene i pruži svojim građanima uzorne usluge upravljanja otpadom. Ciljevi su da najmanje 30 i 50 odsto otpadnih materijala, kao što su papir, metal, plastika i staklo, iz domaćinstava i drugih izvora u kojima su tokovi otpada slični tokovima otpada iz domaćinstava, pripremiti za ponovnu upotrebu i reciklažu do 2028. i 2030. godine. Plan јe da se četvrtina ambalažnog otpada reciklira do 2028. i 35 odsto do 2030. godine, kao i trećina ukupne mase staklene i papirne i kartonske ambalaže i dr.
– Stanovnici Crne Gore biće povezani na organizovane usluge sakupljanja otpada (100 odsto do 2024. godine), 15, 25 i 40 odsto reciklažnih materijala će se odvojeno sakupljati do 2025, 2028, odnosno 2030. godine, 35 i 50 odsto ambalažnog otpada će se odvojeno sakupljati do 2028. i 2030. i 50 odsto ambalažnog otpada će se odvojeno sakupljati za preradu, uključujući povrat energije do 2030. godine – navodi se u nacrtu tog strateškog dokumenta.
Da bi se postigli ovi ciljevi, DPOU predviđa modernizaciju sistema sakupljanja i transporta otpada, reorganizaciju uslužnih područja sakupljanja, novi dizajn zoniranja i poboljšanje planova ruta, optimizaciju logistike kroz razvoj mreže transfer stanica, razvoj mreže reciklažnih centara i jačanje odvojenog sakupljanja otpadnih jestivih ulja i masti.
DPUO predviđa uspostavljanje tri regionalna sistema upravljanja otpadom: centralni (u Podgorici), sjeverni (u Bijelom Polju) i primorski (u Ulcinju) kao najpovoljniju opciju u finansijskom smislu.
Crna Gora će se, kako se navodi, pretvoriti u društvo sa "nula deponija" zabranom stvaranja novih deponija, zabranom spaljivanja otpada na deponijama, zatvaranjem postojećih deponija i sanacijom odlagališta otpada (po prioritetu) i sanacijom svih deponija do 2028. godine.
Zavisno od opcije prikupljanja otpada, kojih po planu ima sedam, investicioni troškovi kreću se od 14 do 23 miliona eura. Trenutna stopa reciklaže, kako se navodi, je veoma niska i iznosi ispod 10 odsto, uprkos postojećim kapacitetima za sortiranje, uglavnom zbog činjenice da se priliv otpad miješa, a ne sakuplja odvojeno. Izrađivač plana smatra da јe poželjno nastaviti sa razvojem centralizovanih postrojenja.
