Odbor za svjetsku baštinu UNESKO usvoјio јe na 45. sјednici odluku kojom se Bosna i Hercegovina obavezuje da procijeni potencijalni uticaj projekta hidroelektrane Buk Bijela, koja je planirana na rijeci Drini, na visoke prirodne vrijednosti Durmitora i na rijeku Taru, i to kroz ažuriranu procjenu uticaja na životnu sredinu u bliskoj konsultaciji sa državom Crnom Gorom. S obzirom da se u gornjem toku rijeke Drine, pored Buk Bijele, planiraju još dvije hidroelektrane – Foča i Paunci, Odbor je zatražio od država članica Crne Gore, Bosne i Hercegovine i Srbije da održe kontinuitet riječnog ekosistema i kontinuirano prisustvo mladice kroz neometan tok rijeke, kao i da osiguraju da se potencijalni uticaji ovih planiranih projekata procijene u skladu sa smjernicama i alatima za procjenu uticaja u kontekstu svjetske baštine. BiH i Srbija moraju osigurati i procjenu potencijalnih uticaja kroz stratešku procjenu uticaja na životnu sredinu, i to u saradnji sa Crnom Gorom.
Postupke izdavanja dozvola za sve tri navedene hidroelektrane vodi Ministarstvo za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju Republike Srpske, a udruženja građana iz Bosne i Hercegovine, Srbije i Crne Gore već godinama ukazuju na rizike koje projekat Buk Bijela nosi, kao i na problematiku koja se za njega vezuje, odnosno negativne posljedice koje bi njegova izgradnja imala po životnu sredinu. Zbog ovog projekta, podnesen je niz žalbi međunarodnim tijelima, a žalbeni postupak vodio se i pred Ustavnim sudom BiH.
Nacionalni park Durmitor nalazi se na UNESKO listi svjetskog prirodnog i kulturnog nasljeđa, dok je kanjon Tare proglašen svjetskim ekološkim rezervatom, a prema navodima Crne Gore, ova područja bi se narušila izgradnjom hidroelektrane Buk Bijela u Foči, Republici Srpskoj, odnosno Bosni i Hercegovini.
Jelena Ivanić iz Centra za životnu sredinu navodi da je, pored svih problema koji se vežu za ovaj projekat, počevši od samog načina dodjeljivanja koncesije, posebno zabrinjavajući njegov uticaj na biodiverzitet i životnu sredinu, kao i na potencijale za nastavak razvoja turizma na rijekama Drini i Tari.
– Ovdje su najvažnija staništa globalno ugrožene ribe mladice, koja se nalazi samo u nekim od najčistijih riјeka u dunavskom slivu jugoistočne Evrope, te bi izgradnja bilo koje vrste brane narušila kvalitet vode, biodiverzitet i turizam. Jasno je da se ovi projekti ne smiju realizovati kako bi se očuvala visoko vrijedna prirodna područja od značaja za sve tri države – kazala јe Ivanić.
Nataša Kovačević iz međunarodne organizacije CEE Bankwatch, koja se bavi monitoringom finansiranja projekata u oblasti energije, očekuje da Bosna i Hercegovina ažurira i znatno dopuni nedostajućim podacima studiju o procjeni prekograničnih uticaja na životnu sredinu.
– To uključuje i uticaje na izuzetne prirodne vrijednosti Durmitora i rijeke Tare, u skladu sa odlukom Odbora za svjetsku baštinu UNESKO, te procjenu kumulativnih uticaja svih planiranih hidroenergetskih projekata u slivu gornje Drine na teritoriju Crne Gore, a kroz novu stratešku procjenu uticaja na životnu sredinu - rekla јe Kovačević.
Centar za životnu sredinu očekuje blisku saradnju sa državom Crnom Gorom u daljem postupanju Bosne i Hercegovine, i vjeruju da će se utvrdi štetnost projekta za prirodu i ljude, što će dovesti do toga da države odustanu od gradnje ovog projekta.
