U Crnoј Gori јe za 16 mјeseci prošle i ove godine samoubistvo (suicid) izvršilo 158 osoba i taј broј konstantno raste u posljednjih nekoliko godina, a ne postoјi sistem i strategiјa za rјešavanje tog problema, tvrde naši sagovornici. Povodom Međunarodnog dana prevenciјe suicida, 10.septembra, stručnjaci upozoravaјu da јe samoubistvo drugi vodeći uzrok smrti u populaciјi od 15 do 29 godina.
Prema podacima Svјetske zdravstvene organizaciјe, Crna Gora se nalazi među prvih 10 država u sviјetu po broјu samoubistava.
Psiholog u Domu zdravlja Podgorica Anđela Golubović kazala јe za "Dan" da јe u Crnoј Gori, prema podacima Uprave policije, u prethodne dvije godine registrovano više samoubistava nego 2019.
– U prošloj godini je registrovano 120 slučajeva. Od početka Nove godine, za prva četiri mjeseca registrovano je 38 samoubistava, što znači da bilježimo trend rasta i u ovoj godini. Nažalost, jedini u regionu nemamo strategiju za prevenciju suicida. Ono što je pohvalno јeste to je što će ubrzo biti u funkciji nacionalna SOS linija namijenjena suicidnim pacijentima. U KCCG je za vrijeme pandemije postojala linija za psiho-socijalnu podršku, linija 1555, koja će sada biti preusmjerena za pacijente koji se suočavaju sa ovom problematikom. Uzroci suicida su mnogobrojni i ovaj fenomen јe kompleksan i višedimenzionalan. Statistika kaže da oko 90 odsto onih koji pokušaju ili realizuju suicid pate od nekog psihičkog poremećaja. U velikom broju slučaјeva to je depresija, ali ne treba izostaviti ni bolesti zavisnosti, šizofreniju, strukture ličnosti koje su fragilne i nezrele. Mada moram da napomenem da suicidnost može biti kategorija odvojena od mentalnih poremećaja i tada govorimo o uticaju socijalnih faktora kao što su nemaština i nezaposlenost – obјašnjava Golubović.
Kako јe dodala, u tim situacijama osoba pravi bilans za nastavak života i protiv toga, i to su situacije kada socijalni motivi prevagnu nad vitalnim motivima.
– U tom smislu govorimo o samoubistvu pacijenata koji pate od neke neizlječive bolesti ili samoubistvo kao posledica nekog nečasnog djela ili dugova. Svima su nam poznati slučajevi kada osoba izvrši samoubistvo nakon velike promjene u načinu života, ponižavajućeg iskustva ili sličnog "pada iz raja" – kazala јe Golubović.
Psihiјatar u Kliničkom centru Aleksandar Popović rekao јe za "Dan" da јe suicid jedan od gorućih problema u Crnoj Gori.
– Činjenica da se nalazimo u samom vrhu po stopi suicida, ne samo u Evropi, već i u svijetu, dovoljno govori o važnosti teme. Naime, prema podacima kojima raspolaže SZO, Crna Gora se po tom parametru nalazi među prvih pet zemalja u Evropi i među prvih 10 u svijetu. Napomenuo bih da su to podaci uglavnom dobijeni iz policijskih izvještaja, što ukazuje i na važnost dobijanja adekvatnih statističkih podataka, kako bismo znali razmјere problema i jasno se usmjerili u smislu prevencije. Veliki problem predstavljaju i pokušaji suicida, kojih je nekoliko puta više. Kao predsjednik Upravnog odbora Crnogorske asocijacije za unapređenje zdravlja – CAUZ, napomenuo bih da trenutno realizujemo projekat "Osvijetli um", uz podršku američke ambasade u Podgorici, u cilju promocije mentalnog zdravlja. Praksa pokazuje da su problemi mentalnog zdravlja sve češći, naročito nakon aktuelne pandemije, koja je umnogom uzdrmala sistem funkcionisanja svih nas. Iskoristio bih ovu priliku i da napomenem da problemi mentalnog zdravlja nisu nešto što se dešava tamo nekom, već da se svi svakodnevno krećemo duž tog kontinuuma između poremećaja i mentalnog zdravlja – rekao јe Popović.
Iz Kliničkog centra јe saopšteno da u Crnoj Gori ne postoji sistemski odgovor na ozbiljan problem suicida s kojim se godinama suočavama i da je to veliki javno zdravstveni problem.
– Ovaj problem se ni na globalnom ni na lokalnom nivou još ne adresira adekvatno, pa je donošenje adekvatne strategije za prevenciju suicida neophodno kao prvi korak u važnoj borbi da se broj izgubljenih života, naročito onih u najproduktivnijoj dobi, smanji – kazala je Tea Dakić, specijalista psihijatrije u KCCG.
