Iz te organizacije su podsjetili da su sa Juventasom, u okviru pilot projekta „Zabranjeno pušenje“, razvili digitalnu aplikaciju „Zabranjeno pušenje“ i veb servis za prijavljivanje kršenja zabrane upotrebe duvanskih proizvoda u zatvorenim prostorima.
- U periodu od svega 100 dana (22. decembra 2023. do kraja marta 2024. godine) korišćenjem aplikacije registrovane su 463 prijave građana. Najveći broj prijava bio je vezan za ugostiteljske objekte, ali manji broj se odnosio i na nepoštovanje zabrane pušenja od strane zaposlenih u državnim organima i organima lokalne samouprave - kaže se u saopštenju.
Ukazali su da analiza prijava otkriva poražavajuće podatke o nepoštovanju Zakona o ograničavanju upotrebe duvanskih proizvoda.
- Razlozi za ovakvo stanje su vanredno niske novčane kazne i krajnje neefikasan sistem inspekcijskog nadzora. Od svih primljenih prijava, Uprava je do kraja marta zvanično odgovorila na manje od sedam odsto prijava (32 prijave), sa prosječnim vremenom od osam dana za sprovođenje inspekcije nakon primljene prijave - navodi se u saopštenju.
Kako se dodaje, iako su neki ugostiteljski objekti više puta prijavljivani, iz Uprave za inspekcijske poslove nije bilo povratne informacije o izvršenom nadzoru.
- S druge strane, građani su u svojim prijavama ukazivali na to da pojedini vlasnici objekata, nakon plaćanja kazne, ne očekuju ponovni nadzor i smatraju da više ne moraju poštovati zakonske propise o zabrani pušenja“, naveli su iz CeMI-ja.
Ukazali su da su analizom ustanovili da ovakvo inovativno rješenje koje podrazumijeva korišćenje digitalnog potencijala donosi višestruke benefite.
- Naime, tokom perioda od samo 100 dana korišćenja aplikacije stvoren je i fiskalni potencijal u iznosu od 180.730 EUR. Riječ je značajnim sredstvima koja bi se mogla iskoristiti za finansiranje programa prevencije i jačanja svijesti o štetnosti upotrebe duvana i nikotinskih proizvoda, čime bi se dugoročno pozitivno uticalo na javno zdravlje i smanjili troškovi zdravstvenog sistema - kazali su iz CeMI-ja.
Šefica SZO u Crnoj Gori. dr sci med Mina Brajović poručila je da je kontrola sprovođenja propisa o zabrani upotrebe duvanskih proizvoda slaba karika u sistemu odgovora na epidemiju pušenja u Crnoj Gori
-- Svi raspoloživi podaci ukazuju na dugogodišnji „hronični problem“ u smislu nedovoljnog broja inspektora. Za „stari“ problem upotrebe duvana, treba insistirati na inovativnom pristupu, koristiti potencijal digitalnih tehnologija i osnažiti partnerstvo sa nevladinim sektorom - istakla je Brajović.
Ona je dodala da bi trebalo razmotriti i proširivanje nadležnosti komunalne policije, što bi dalo snažan vjetar u jedra kolektivnim naporima za život bez dima i toksičnog efekta novih duvanskih i nikotinskih proizvoda.
Projekat je finansijski podržala Svjetska zdravstvena organizacija (SZO) - Sekretarijat Okvirne konvencije za kontrolu upotrebe duvana.
