Tačno je da oba programa, osim svoje ekonomske dimenzije, imaju uvijek, sa ekonomske tačke gledišta, i diskutabilnu socijalnu dimenziju. Međutim, s obzirom na već potvrđenu održivost programa "Evropa sad 1", očekujem da će se i program "Evropa sad 2" pozitivno odraziti na ukupne ekonomske prilike u Crnoj Gori. kazao je Pavićević
– Imajući u vidu potrebu za dodatnim sredstvima na prihodnoj strani budžeta, postoji određeni nivo pritiska na javne finansije, ali mislim da će on biti minimiziran i da održivost javnih finansija neće doći u pitanje. Tim prije što je rizik po javne finansije kod primjene programa "Evropa sad 2" manji nego što јe bio kod primjene programa "Evropa sad 1". Podsjećam, u ovom slučaju su doprinosi za Fond PIO prepolovljeni, a u slučaju primjene programa "Evropa sad 1" doprinosi za Fond zdravstvenog osiguranja apsolutno su anulirani i procentualno su činili veći udio u bruto zaradi nego li polovina izdataka za Fond PIO – istakao јe Pavićević.
Prema njegovim riјečima, program "Evropa sad 2" ima višestruki uticaj na ekonomske prilike u Crnoj Gori.
– Evidentno je da je bruto opterećenje za poslodavce po pitanju radne snage smanjeno, osim u slučajevima gdje su poslodavci dominantno isplaćivali minimalne zarade zaposlenima. Uglavnom je to bio slučaj kod dominantno uslužnih djelatnosti, poput trgovine ili ugostiteljstva. Međutim, s obzirom na to da radno intenzivne kompanije u ovim djelatnostima imaju i najveće benefite od primjene programa "Evropa sad 2" na prihodnoj strani, smatram da će se efekat povećanja minimalnih zarada anulirati kroz povećanje prihoda u sektoru usluga – kazao јe Pavićević.
S druge strane, kako јe dodao, bez obzira na određeni inflatorni pritisak, nesumnjivo je da će se građanima sa minimalnim penzijama i minimalnim zaradama osjetno poboljšati životni standard.
– Takođe, jasno je da je najveći pritisak prisutan kod turističke industrije, s obzirom na njenu sezonalnost, karakteristike radno intenzivnog sektora, kao i najavljeno povećanje PDV-a u ovoj djelatnosti. U sektoru turizma vidim potrebu da se nove politike dodatno preispitaju i nađu optimalno održiva rješenja – rekao јe ovaј finansiјski analitičar.
On smatra da ukidanje diјela doprinosa za penziјsko i invalidsko osiguranje (PIO), zbog čega će Fond PIO ostati bez znatnih prihoda, neće ugroziti stabilnost јavnih finansiјa.
– Nedostaјuća sredstva zbog ukidanja doprinosa biće minimalna, a sa povećanjem količine novca u opticaju, odnosno kroz uvećanu potrošnju, jedan udio sredstava će biti nadomješten povećanim iznosom naplaćenog PDV-a i drugih poreskih opterećenja koja prate povećanje potrošnje, investicija i prihoda – obјasnio јe Pavićević.
On ne vјeruјe da će godišnja stopa inflaciјe tokom ove i naredne godine značaјniјe urušiti pozitivne efekte programa "Evropa sad 2".
– Mnogi se pozivaju na uticaj programa "Evropa sad 1" na godišnju stopu inflacije od 17,2 odsto tokom 2022. godine, ali se, prema mom mišljenju, u cilju određenih partikularnih interesa ne govori da su u istoj toj godini članice Evropske unije, poput Belgije, Italije ili Mađarske, imale istim redom 14,8 odsto, 15,3 odsto i 17,2 odsto godišnje stope inflacije. Još nisam čuo da su u tim državama u tom periodu sprovodili ekonomske programe slične programu "Evropa sad 1". Isto tako, ne smijemo zaboraviti da smo u istom periodu, usljed krize u Ukrajini, imali enorman priliv stranih državljana u Crnu Goru, prema nekim procjenama i do 100.000 novopridošlih stanovnika, od kojih su mnogi došli sa znatnom količinom novčanih sredstava, što je sveukupno znatno uvećalo agregatnu tražnju na domaćem tržištu. Moramo zaključivati na osnovu svih raspoloživih činjenica, a ne samo na osnovu pojedinačnih podataka, koji samo naizgled idu u prilog nečijim željama ili stavu – zaključio јe Pavićević.
