Kolegijum u sastavu dr Milan Dabović, član Senata i rukovodilac Kolegijuma i Nikola N. Kovačević, predsjedavajući Senatom DRI, senator i član Kolegijuma, izražava uslovno mišljenje na finansijsku reviziju i negativno mišljenje na reviziju pravilnosti Predloga zakona o završnom računu budžeta Crne Gore za 2023. godinu.
Državna revizorska institucija skreće pažnju da su revizijom Predloga zakona o završnom računu budžeta Crne Gore za 2023. godinu utvrđene nepravilnosti, kojima se koriguje budžetski rezultat i promjena neto gotovine.
Nakon izvršenih korekcija, gotovinski deficit iznosi 2.616.036,21€ (u Predlogu zakona o završnom računu budžeta za 2023. godinu iskazan gotovinski suficit u iznosu 11.187.308,03 €), modifikovani gotovinski deficit 4.864.762,93 € (u Predlogu zakona iskazan modifikovani suficit u iznosu 8.938.581,31 €), neto promjena gotovinskih depozita 36.819.209,15 € (iznos 33.719.266,15 € u Predlogu zakona), dok stanje gotovine na 31.12.2023. godine iznosi 83.139.530,03 € (iznos 80.039.587,03 € u Predlogu zakona).
Revizijom je utvrđeno da u Glavnoj knjizi Trezora nije evidentirano 16 mil €, koji su, pored ostalih nepravilnosti, presudno uticali na promjenu budžetskog rezultata. Imajući u vidu da se nakon izvršenih korekcija mijenja budžetski rezultat, DRI preporučuje da Vlada Crne Gore razmotri mogućnost pripreme amandmana na Predlog zakona o završnom računu budžeta Crne Gore za 2023. godinu.
Kod revizije pravilnosti, nadležni Kolegijum je izrazio negativno mišljenje iz razloga što Poreska uprava nije izradila Završni poreski račun za 2023. godinu do 31. marta, i isti nije mogao biti obrađen već drugu godinu zaredom, kao i zbog kršenja drugih zakonskih odredbi, koje uređuju funkcionisanje fiskalnog sistema i imaju imperativnu primjenu. Ministarstvo finansija nije obezbijedilo evidenciju obaveza u Glavnoj knjizi trezora u skladu sa Pravilnikom o jedinstvenoj klasifikaciji računa za budžet Crne Gore i budžete opština, već samo evidenciju stanja obaveza na kraju godine po osnovu dostavljenih izvještaja potrošačkih jedinica. Revizijom Izvještaja o neizmirenim obavezama, utvrđeno je da su sljedeće potrošačke jedinice izvršile ugovaranje obaveza iznad planiranih i odobrenih sredstava i to: Zavod za školstvo, Uprava za bezbjednost hrane, veterinu i fitosanitarne poslove i Fond penzijskog i invalidskog osiguranja.
Revizijom je utvrđeno da dio računa, koji su bili iskazani u Predlogu zakona o završnom računu za 2022. godinu, a koji se odnosi na donatorske račune javnih ustanova nijesu objelodanjeni na 31.12.2023. godine, što uslovljava iskazivanje rezerve u vezi zaključka o ukupnom stanju sredstava na državnim računima koji nose oznaku ’’PIB potrošačkih jedinica’’ i ’’Računi javnih ustanova.’’
U postupku revizije nije bilo moguće utvrditi u kom iznosu i za koju namjenu su utrošena sredstva, koja se odnose na direktnu donaciju Evropske komisije u iznosu od 30.500.000,00 € iz razloga što kod potrošačkih jedinica koje sprovode program budžetske podrške ne postoji naziv programa ili aktivnosti, koje bi dovelo u vezu izvor sredstava Evopske komisije sa namjenom odnosno potrošnjom budžetskih sredstava.
Ministarstvo finansija nije otvorilo poseban račun za svaki pojedinačni Finansijski sporazum ili Odluku Evropske komisije, na kom će se evidentirati povlačenje sredstava dobijenih u okviru pretpristupne pomoći Evropske unije.
Revizijom je takođe utvrđeno da su za obavljanje poslova, koji su definisani aktom o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji zaključivani ugovori o konsultantskim uslugama (Uprava za kapitalne projekte) i ugovori o djelu (Ministarstvo finansija, Ministarstvo saobraćaja i pomorstva, Uprava za inspekcijske poslove i Uprava za katastar i državnu imovinu). Prekoračenje dozvoljene potrošnje sredstava budžetske rezerve za finansiranje redovnih djelatnosti potrošačke jedinice je utvrđeno kod pet jedinica: Ministarstvo ljudskih i manjinskih prava, Ministarstvo ekologije, prostornog planiranja i urbanizma, Ministarstvo pravde, Ministarstvo sporta i mladih i Ministarstvo kapitalnih investicija.
Revizijom kapitalnog budžeta utvrđeno je da opštine nijesu ili su neredovno izvještavale Upravu za kapitalne projekte o realizaciji zaključenih ugovora o realizaciji posebnog programa i ugovore o namjenskoj potrošnji sredstava iz Posebnog programa (sredstva od ekonomskog državljanstva). U oblasti javnog duga, revizijom je utvrđeno je da ne postoje detaljnije procedure za način evidentiranja i izvještavanja o javnom dugu. Kada je riječ o evidenciji državne imovine, nadležno ministarstvo i Uprava za državnu imovinu nijesu stavili u funkciju softver za vođenje jedinstvene evidencije i registra nepokretnosti. Uprava za državnu imovinu nije izvršila procjenu popisanih nepokretnosti u državnoj svojini.
U cilju unaprjeđenja fiskalnog sistema, nadležni Kolegijum je dao Skupštini i Vladi 3 sistemske preporuke:
- da se pravna lica, koja su dio sistema finansiranja po osnovu javnih prihoda (JP Morsko dobro, Fond za zaštitu životne sredine d.o.o, Veterinarska komora i ambulante) finansiraju kroz sistem budžeta Crne Gore;
- da Skupština Crne Gore, u cilju usklađivanja sa Zakonom o budžetu i fiskalnoj odgovornosti, razmotri mogućnost da izmijeni normu godišnjeg zakona o budžetu, koja se odnosi na konsolidaciju sopstvenih prihoda javnih ustanova, tako da se u Glavnoj knjizi trezora evidentiraju svi nekonsolidovani primici i izdaci svih javnih ustanova koje se finansiraju iz budžeta Crne Gore.
- da Vlada Crne Gore, prilikom donošenja uredbe o organizacionim promjenama potrošačkih jedinica, utvrdi i nadležnosti koje se odnose na izradu godišnjih finansijskih izvještaja.
U odnosu na Zaključak Skupštine Crne Gore povodom razmatranja Predloga zakona o završnom računu budžeta Crne Gore za 2022. godine i Izvještaja o reviziji Predloga zakona o završnom računu budžeta Crne Gore za 2022. godinu, Državna revizorska institucije je, na osnovu nalaza utvrđenih revizijom Predloga zakona o završnom računu budžeta Crne Gore za 2023. godinu utvrdila da je realizovano 30% preporuka datih u Izvještaju o reviziji Predloga zakona o završnom računu budžeta Crne Gore za 2022. godinu, 8% djelimično realizovano, 56% nije realizovano, 4% preporuka nije primjenjivo, dok za 2% preporuka nije utvrđen status.
(OPŠIRNIJE OVDJE)
