Bez obzira na tešku ekonomsku atmosferu, dominantnost pesimistične prognoze u javnom mnjenju i preovlađujuću dramatizaciju situacije, kontrakcija BDP-a na globalnom nivou trenutno nije u kritičnom stadijumu koji bi rezultirao teškim posljedicama i izrazitim socio-društvenim problemima, smatra viši finansijski analitičar "Sitibanka" iz Budimpešte Aleksandar Vučinić.

– Rekao bih da na sceni caruje neizvjesnost јer veoma bitnu ulogu igraju nepredvidivost rata u Ukrajini, efektivnost monetarnih politika oličenih u povećanju referentnih kamatnih stopa ali i geopolitičke nesigurnosti i krhkost dobavljačkih lanaca. Dodatno, potrebno je naglasiti i prethodno ponašanje finansijskih institucija reflektovano u mjerama suprotstavljanja negativnim ekonomskim efektima kovida poput kvantitativnog popuštanja u vidu snižavanja kamatnih stopa, intervenisanja na tržištu putem subvencionisanja privrede. Skup navedenih faktora je doveo do radikalnog povećanja novčane mase i rast cijena energije i hrane – istakao јe Vučinić.

On navodi da јe spektar prognoza o ekonomskim perspektivama veoma koloritan.

– Jedan niz relevantnih ekonomskih faktora govori o priličnoj vitalnosti svjetske privrede. Prognoze rasta MMF za 2022. na globalnom nivou su iako snižene, i dalje povoljne i iznose 2.9 odsto čemu doprinosi i rast cijena i usluga koji se reflektuju u obračunu BDP-a. Dakle, smanjenje BDP-a je najčešće praćeno povećanjem nezaposlenosti. Ipak, nivo nezaposlenosti širom svijeta je trenutno na izuzetno optimalnom nivou i pokazuje opadajući trend – kaže Vučinić.

Kako ističe, nasuprot ovom stoji pesimistična prognoza zasnovana na BDP-u u odnosu na paritet kupovne moći i indeksu potrošačkog raspoloženja(CSI).

– Redukcija u budžetu potrošača dovodi do smanjenja korporativnih zarada, što uz rastuće troškove prouzrokovane inflacijom smanjuje profite i dovodi do otpuštanja radnika. U konačnici, na scenu stupa ekonomska stagnacija. Ovakav scenario se prilično negativno odražava na Crnu Goru zbog nedovoljne diversifikacije privrede i značajne oslonjenosti na turizam, koji kao i u slučaju kovida, dolaze na naplatu. Poznato je da se u okolnostima ekonomskog usporavanja, potrošači sa redukovanim budžetom prvenstveno odriču neesencijalnih roba i usluga. Crna Gora u ovim uslovima, pripremi turističke sezone mora pristupiti blagovremeno i angažovano. Veoma je važno pažljivo planirati budžet koјi mora biti razvojan, ekspanzizvan ali primarno održiv kako bi se generisao rast i stvorili uslovi da se prebrodi potencijalna recesija – smatra Vučinić.

On ističe da јe Crna Gora nužno upućena na države u čijoj se ekonomskoj orbiti nalazi odnosno EU, Veliku Britaniju i SAD.

– Nemoguće je zanemariti ekonomski uticaj Rusije, koji se ogleda u kontinuirano visokom nivou stranih direktnih investicija tokom prethodne dvije decenije. Za očekivati je dugoročno smanjenje nivoa investicija iz ove države zbog vjerovatnog pogoršanja životnog standarda njenih stanovnika i očekivanog zahtjeva evropskih instanci za ukidanje bezviznog režima sa Rusijom. Veliki izazov za sve buduće crnogorske vlade će predstavljati substitucija ruskih investicija i penetracija na drugo tržište koje bi moglo da nadomjesti očekivani manjak – kaže Vučinić.

On smatra i da Crna Gora ne zavisi od gasa iz Rusije, mada nedostatak istog u Evropi uzrokuje vrtoglav skok cijene električne energiјe.

– Britanska premijerka Liz Tras je predstavila plan kako bi se ograničile cijene energije, što naјavljuјu i druge države. Na ovom tragu, privremeno povećanje kapaciteta i rast produktivnosti rudnika uglja od suštinskog јe značaja. Veliku razvojnu šansu u ovom trenutku predstavlja priključivanje inicijativi "Otvoreni Balkan" – zaključio јe Vučinić.