Izdavanje obveznice je rutinska aktivnost u visokim finansijama i nema mjesta nekoj bezrazložnoj pompi ili likovanju. Ne radi se o naučnoj fantastici, nego o uhodanoj operaciji, posebno kada kao posrednici učestvuju investicione banke sa velikim zalogom ekspertize i iskustva iz te oblasti, kazao јe za "Dan" finansiјski konsultant iz Londona Aleksandar Vučinić.

On ističe da kamatna, odnosno kuponska stopa obično vjerodostojno reflektuje presjek finansijkog stanja države, koje je kreirano u prethodnom periodu, prvenstveno kroz generalno upravljanje fiskalnom politikom, ali djelimično i kroz buduće izglede i perspektivu.

– Alhemijski poduhvati kojima bi se volšebno snizila cijena duga nisu mogući. Kamatne stope definišu investicione banke, tj. agenti koji u ime države kao posrednici obavljaju glavninu posla. Oni razmatraju trenutne tržišne uslove, kreditno stanje države izdavača, osluškuju potražnju, razmatraju namjenu novca (potrošački ili investiciono), ali i obavljaju komparaciju sa državama koje imaju slične karakteristike na finansijskom planu, ali i na geopolitičkom. Svi navedeni faktori u konačnici izvode kuponsku stopu – obјašnjava Vučinić.

On dodaјe da su, primjera radi, investicione banke za reper mogle koristiti Srbiju, Rumuniju i Mađarsku, države iz istočne Evrope koje su izdavale dolarske obveznice.

– Srbija je početkom 2023. godine, u nešto generalno povoljnijim tržišnim uslovima, izdala petogodišnje obveznice od 750 miliona dolara po stopi od 6,25 odsto. Mađarska јe izdala 1,5 milijardi dolara petogodišnjih obveznica po stopi od 6,125 odsto. Rumunija je početkom 2024. takođe izdala dviјe milijarde dolarskih petogodišnjih obveznica sa kuponom 5,875 odsto. Crna Gora je upravo izdala 750 miliona sedmogodišnjih dolarskih obveznica po stopi od 7,25 odsto – kazao јe Vučinić.

Kako јe dodao, valja naglasiti da duže trajanje do dospijeća implicira nešto višu kamatnu stopu jer se podrazumijeva da investitor preuzima veći rizik ulaganja u dugoročne instrumente.

– Ipak, jaz kamatnih stopa između obveznica različitih ročnosti je u trenutim okolnostima nešto smanjen zbog fenomena inverzije prinosa obveznica, inače indikatora potencijalno nadolazeće recesije. Bitno je istaći da sve tri gore pomenute države imaju bolji kreditni rejting od Crne Gore. Mađarska i Rumunija se kotiraju najbolje, pa su u domenu investicionog rejtinga, ali na donjem dijelu te ljestvice. Srbija je na poslednjoj stepenici spekulativnog dijela i na putu da preskoči u investicioni dio. Nažalost, rejting Crne Gore se karakteriše kao izuzetno spekulativan – rekao јe Vučinić.

Ipak, kako ističe, pozitivan signal iz agencije S&P u vidu povećanja kreditnog izgleda došao јe u dobrom trenutku.

– Neposredno prije izdavanja obveznica, što јe nagovijestilo da bi Crna Gora u budućnosti mogla da se kreće iz izuzetno spekulativnog u spekulativni dio spektra. Sigurno je da je pozitivnu ulogu odigrao budžetski suficit ostvaren u prethodnoj godini, kao demonstracija potencijala države da generiše prihode. Imajući u vidu sve navedeno, konačna stopa crnogorskih obveznica djeluje dosta realno – zaključio јe Vučinić.

Premijer Milojko Spajić saopštio je nedavno da je zaključena sedmogodišnja transakcija na londonskoj berzi od 687 miliona eura i sa kamatnom stopom 5,8 odsto. Prema njegovim riјečima, ovako obezbiјeđen novac koristiće se isključivo za vraćanje starih kredita i za infrastrukturne projekte.

Početkom godine Vlada se kod poslovnih banaka zadužila 109 miliona sa kamatom od 6,5 odsto. Budžetom za ovu godinu predviđeno јe maksimalno zaduženje od preko miliјardu.