Globalna inicijativa protiv transnacionalnog organizovanog kriminala (GI-TOC), nevladina organizacija sa sjedištem u Ženevi, objavila je u ponedjeljak izvještaj u kome se upozorava da su balkanski aerodromi podložni organizovanom kriminalu i da su aerodromi u Beogradu i Skoplju posebno regionalna čvorišta za nezakonite aktivnosti.

Među kriminalne aktivnosti, GI-TOC navodi krijumčarenje migranata i robe, trgovinu ljudima, ali i pošiljke ilegalnih droga i hemijskih prekursora.

U izvještaju se navodi da su na beogradskom aerodromu Nikola Tesla izvršene zapljene kokaina koji je stigao iz Latinske Amerike, uglavnom iz Dominikanske Republike, Ekvadora, Bolivije i Perua.

"Srpske vlasti su 2015. godine, na primjer, otkrile da se u koferu jednog brazilskog državljanina nalazi 8,5 kilograma kokaina, najveća količina ikada otkrivena na beogradskom aerodromu Nikola Tesla. Sličan slučaj dogodio se 2018. godine na skopskom aerodromu: carinici su zaplijenili skoro dva kilograma kokaina sakrivenog u koferu jednog državljanina Venecuele“, navodi se u izvještaju.

Beogradski aerodrom "Nikola Tesla" nalazi se u blizini tri evropska putna koridora ključna za ilegalne tokove droge i ljudi širom Zapadnog Balkana: E-70 koji povezuje Hrvatsku sa Rumunijom, E-75 koji povezuje Sjevernu Makedoniju sa Mađarskom i E-763 koji povezuje Crnu Goru sa Srbijom.

U izvještaju se navodi da je krijumčarenje droge preko Međunarodnog aerodroma Skoplje u ličnom prtljagu relativno malog obima i stoga vjerovatno nesofisticirano.

"Teret je, međutim, druga priča, kako u pogledu količina koje su uključene, tako i u pogledu višestrukih koraka lanca snabdijevanja koji su izloženi kriminalnoj eksploataciji“, navodi se u izvještaju.

Napominje se da su u februaru 2022. godine turska carina i policija Sjeverne Makedonije sprovele zajedničku operaciju koja je dovela do otkrivanja 1,05 kilograma hemikalije koja je mogla da se koristi za proizvodnju sintetičkih droga, u vrijednosti od 50 miliona eura.

Pošiljka je poslata preko Istanbula iz Šangaja u Skoplje vazdušnim putem, a namijenjena je zapadnoj Evropi.

Kao rezultat toga, uhapšena su dvojica državljana Sjeverne Makedonije koji su navodno povezani sa međunarodnom organizacijom za trgovinu drogom.

Izvještaji takođe tvrde da postoje dokazi o korupciji na balkanskim aerodromima koja se kreće od sitnog mita koji se nudi osoblju obezbjeđenja aerodroma do pronevjere i lošeg upravljanja javnim sredstvima od visokih zvaničnika i menadžera.

"Korupcija ne samo da predstavlja dodatni trošak, već utiče i na razvoj infrastrukture u vazdušnom saobraćaju. Tako su 2018. godine, na primjer, mediji izvještavali o srpskom biznismenu koji je dva puta optužen za šverc cigareta (ali kasnije oslobođen svih optužbi) i poznat po svojim vezama sa navodnim narko bosom, koji je trebalo da zaradi milione od proširenja beogradskog aerodroma", piše u dokumentu. 

Konkretno, ti medijski izvještaji su se odnosili na kontroverznog srpskog biznismena Stanka "Caneta“ Subotića.

Izvještaj, takođe, tvrdi da dokazi pokazuju da su aerodromi na Balkanu polazne tačke za žrtve trgovine ljudima koje se uglavnom šalju u Zapadnu Evropu radi seksualne eksploatacije.

"Što se tiče ilegalnih migranata uhapšenih po dolasku na balkanske aerodrome, njihove zemlje porijekla – kao što su Vijetnam, Bangladeš, Indija i Pakistan – sugerišu da su ovi aerodromi poslednji korak na ruti i da su na snazi šeme za krijumčarenje migranata", dodaje se u izvještaju.

Procjene od strane GI-TOC su obavljene na aerodromima u Beogradu i Skoplju u periodu od novembra 2022. do januara 2023. i uključivale su intervjue sa više od 20 aerodromskih stručnjaka, uključujući predstavnike carine, granične policije, državne policije, tužilaštava i privatnih bezbjednosnih kompanija. Razgovarali su i sa predstavnicima logističkih kompanija, međunarodnim ekspertima za bezbjednost u vazduhoplovstvu, te i sa akademicima i novinarima koji izvještavaju o nedozvoljenoj trgovini preko aerodroma, prenosi rtcg portal.