U manastiru Podmaine u Budvi danas su počele jubilarne Međunarodne Njegoševe večeri poezije, a mitropolit crnogorsko-primorski Joanikije kazao je da bismo mogli reći da “Njegoševo viđenje istorije ima i teološki karakter”, kao i da je “cijelo vrijeme sanjao o slobodi i o ujedinjenju srpskog naroda”.

Mitropolit je rekao da Njegoš “na biblijskom tragu odnosa prema istoriji, sagledava istoriju srpskog naroda”.

”On tragediju svog naroda sagledava u okviru jedne šire tragedije, ali koliko god on tone u srpske nesreće, ipak već na samom početku Gorskog vijenca, naznačuje i optimizam borbe za slobodu”, rekao je Joanikije i dodao da to nije samo borba za slobodu u građanskom smislu, već borba koja ima “dublje korijene i veći smisao, korijeni se u metafizičkoj borbi koja je započeta na nebu i pričasna je toj borbi za smisao života, a time i za smisao istorije”.

Kako navodi Joanikije, Njegoš svu istoriju sažima u tom pogledu borbe za slobodu, u njoj “vidi i poetski i religiozni i istorijski smisao”. Dodao je da bi se mnogo šire moglo govoriti na ovu temu, jer Njegoševo poimanje istorije nije izrečeno samo u Gorskom vijencu, nego i u Šćepanu malom i u njegovim pismima, koja nisu još dovoljno izučena.

”On koji je cijelo vrijeme sanjao o slobodi i o ujedinjenju srpskog naroda, o tome mnogo govorio, nadahnut onom starom slavom iz doba Nemanjića, u kojoj centralno mjesto zauzima car Dušan, koga najviše veliča i hvali, a poslije njega Miloš i Lazar. Sanjao je da mu svijetli kruna Lazareva i da je u blizini Miloša koji nad sjenima vlada, kao što je i bio”, kazao je, između ostalog, miitropolit crnogorsko-primorski Joanikije.