Sva rješenja o pritvorima treba da budu javno dostupna u onlajn bazi odluka crnogorskih sudova, kako osnovnih, tako i viših sudova, jer se time povećava transparentnost o odlukama sudova u ovoj oblasti i obezbjeđuje pravo javnosti da bude potpuno informisana, dok je neophodno ustanoviti i mehanizam dodatne kontrole od pravosudnih vlasti u ispunjavanju ove obaveze. To je jedna od preporuka Akcije za socijalnu pravdu (ASP), koja se tiče transparentnosti, a u okviru izrađene pravne analize, koja se odnosila na rješenja o određivanjima i produženjima pritvora tokom 2022. godine, sa fokusom na nekoliko osnovnih sudova, a uključivala je i podgorički Osnovni sud, kao najveći u zemlji u prvoj sudskoj instanci.
Postupanja četiri osnovna suda u zemlji (Podgorica, Bijelo Polje, Bar i Pljevlja), u odnosu na podnijete zahtjeve za slobodan pristup informacijama o određivanjima i produženjima pritvora tokom 2022. godine, koje je na osnovu Zakona o slobodnom pristupu informacijama podnosila ASP, bila su potpuno različita, odnosno od odobravanja do odbijanja traženih informacija. Istovremeno, pretraga onlaјn baze podataka o odlukama koje donose crnogorski sudovi, pokazala je da se za pojedine sudove ne mogu pronaći informacije.
Tako je Osnovni sud Podgorica odbio poseban zahtjev ASP-a da joj dostavi kopije svih rješenja o određivanju i produženju pritvora donijetih u 2022. godini, pod obrazloženjem da to zahtijeva sačinjavanje nove informacije.
– U odnosu na dio zahtjeva koji se odnosi na dostavljanje kopija rješenja o određivanju pritvora, bilo bi potrebno da se izvrši uvid u upisnike Kri i Kv, utvrdi koji od predmeta u navedenim upisnicima su formirani na osnovu predloga za određivanje pritvora, zatim pronađu svi ti predmeti, izvrši uvid u svaki od njih i utvrdi u kojima je donijeto rješenje o određivanju pritvora. Nakon što bi se izdvojila rješenja, kojima je određen pritvor u 2022. godini, sud bi morao da izvrši ručno brisanje svih ličnih podataka, a tek nakon svih preduzetih radnji bi se moglo udovoljiti ovakvom zahtjevu, dio je odgovora podgoričkog Osnovnog suda, kojim se odbija pristup informaciji.
Pretraga onlaјn baze odluka crnogorskih sudova, u odnosu na targetirane sudove, a koja je vršena novembra prošle godine od ASP-a, ne omogućava pristup podacima o rješenjima o određivanju pritvora, koje je tokom 2022. godine donosio Osnovni sud Podgorica, iako bi ta rješenja trebalo da budu unijeta u datu bazu. Taj sud je u odvojenoj informaciji toj nevladinoj organizaciji saopštio da je te godine donijeto 166 rješenja o određivanju pritvora.
Kroz onlaјn bazu za 2022. godinu mogao se pronaći samo manji dio rješenja, ali o produženjima pritvora Osnovnog suda u Podgorici, koji je, sa druge strane, u odvojenoj informaciji ASP-u saopštio da je te godine donio ukupno 414 rješenja o produženju pritvora.
Za razliku od podgoričkog, pljevaljski Osnovni sud je dostavio preciznu informaciju sa brojevima rješenja o pritvorima, a koja su se mogla pronaći u onlaјn bazi odluka crnogorskih sudova.
Bjelopoljski Osnovni sud je ASP-u dostavio sva rješenja o određivanjima i produženjima pritvora za traženi vremenski period, dok je Osnovni sud u Baru takođe odobrio zahtjev, ali na način da je podnosilac zahtjeva (ASP) morao poći u taj sud da bi preuzeo kopirana rješenja.
ASP je radila analizu o pritvorima sa fokusom na nekoliko osnovnih sudova, u okviru projekta koji finansijski podržava Građanska alijansa, a u vezi sa širim projektom, koji finansiraju Evropska unija i koofinansira Ministarstvo javne uprave. Svi stavovi u analizi i u novinarskim medijskim tekstovima isključiva su odgovornost ove nevladine organizacije.
