Temperatura u Evropi porasla je preko dva puta više u odnosu na globalni prosjek u posljednjih 30 godina – što je više nego na ijednom drugom kontinentu na svijetu, saopštila je Svjetska meteorološka organizacija (SMO).
Izvještaj „Stanje klime u Evropi” rezultat je saradnje SMO sa Evropskom službom za klimatske promjene Kopernikus. Pruža uvid u rastuće temperature, kontinentalne i morske toplotne talase, vremenske ekstreme, promjenu obrasca padavina i povlačenje leda i snijega. Kako se trend zagrijavanja nastavlja, ogromne vrućine, požari, poplave i druge posljedice klimatskih promjena odraziće se na samo društvo, privredu i ekosisteme.
Temperatura u Evropi su se u periodu o 1991. do 2021. znatno povećala, u prosjeku za 0,5 °C u toku jedne decenije, dok na globalnom nivou to iznosi oko 0,2 °C. Rezultati zagrijavanja su zabrinjavajući: alpski lednici izgubili 30 metara debljine leda u posljednjih 25 godina, grenlandska ledena ploča se topi i doprinosi porastu nivoa mora – a po prvi put u istoriji mjerenja na vrhu Grenlanda je u ljeto 2021, na visini od 2.600 metara, pala kiša, a ne snijeg kako je običaj.
Negativne efekte klimatskih promjena Evropljani već uveliko osjećaju na svojoj koži: tokom prošle godine vremenski i klimatski događaji velikog uticaja prouzrokovali su na stotine smrtnih slučajeva, direktno su uticali na više od pola miliona ljudi i izazvali ekonomsku štetu u vrijednosti koja premašuje 50 milijardi američkih dolara. Oko 84 odsto ovih događaja bile su poplave ili oluje.
Međutim, nije sve tako crno. Brojne zemlje u Evropi su veoma uspješne u smanjenju emisija gasova sa efektom staklene bašte, a posebno Evropska unija gdje smanjenje štetnih emisija iznosi 31 odsto između 1990. i 2020.
Evropa je takođe jedan od najnaprednijih regiona kada je riječ o prekograničnoj saradnji na polju prilagođavanja klimatskim promjenama, kao i jedan od svjetskih lidera kada je riječ o pokrivenosti efikasnim sistemima za rano upozoravanje kojima je zaštićeno 75 odsto stanovništva. Zdravsteni planovi su spasili mnogo života od eksremne toplote.
Sa druge strane, pred nama su i dalje ogromni izazovi.
„Evropa predstavlja živu sliku sveta koji se zagrijava i podsjeća nas da čak i dobro pripremljena društva nisu bezbjedna od uticaja vremenskih eksrema. Ove godine, kao i 2021, velike djelove Evrope pogodili jaki toplotni talasi i suše što je podstaklo požare. Tokom prošle godine nevjerovatne poplave donijele su smrt i razaranja”, kazao je generalni sekretar SMO Peteri Talas.
„Kada je riječ o ublažavanju, dobar tempo u smanjenju emisija gasova sa efektom staklene bašte u regionu trebalo bi da se nastavi, a embicije treba da budu dodatno pojačane. Evropa može da igra ključnu ulogu u dostizanju karbonski neutralnog društva do sredine vijeka kako bi se ostvario Pariski sporazum”, zaključio je Talas.
