Svjetska zdravstvena kriza izazvana pandemijom virusa KOVID-19 i ove godine je predstavljala smetnju da Evropski sud za ljudska prava, dugi niz godina njegovanu tradiciju svečanog otvaranja sudijske godine, organizuje na neposredan način, navode u saopštenju.

- Umjesto svečanog otvaranja sudijske godine, koje se tradicionalno održava posljednjeg petka u januaru mjesecu, predsjednik Evropskog suda za ljudska prava (u daljem tekstu: „Evropski sud“), Robert Spano, na konferenciji za štampu održanoj dana 25.01.2022. godine predstavio je aktivnosti Evropskog suda u 2021. godini, kao i statističke podatke za proteklu godinu. U svom uvodnom izlaganju predsjednik Spano ukazao je na novu strategiju obrađivanja predmeta, koja ima za cilj da ubrza obrađivanje i okončanje najznačajnijih, najkompleksnijih i najhitnijih predmeta (“impact cases”)- navode u saopštenju.

Predsjednik Spano osvrnuo se takođe na Protokol br. 15 uz Konvenciju, koji je stupio na snagu 1. avgusta 2021. godine i kojim se uvode izmjene i dopune Preambule Konvencije, koja sada sadrži upućivanje na princip supsidijarnosti i doktrinu polja slobodne procjene.

Osim navedenog, Protokolom se skraćuje vremensko ograničenje od šest mjeseci za podnošenje predstavke Evropskom sudu na četiri mjeseca, te će se isto  primjenjivati od 1. februara 2022. godine na sve pravosnažne odluke donijete na nacionalnom nivou nakon tog datuma.

Takođe je ukazao i na veliki broj podnijetih zahtjeva za izdavanje privremenih mjera, koje su uzrokovane pandemijom koronavirusa, a  koje se primarno odnose na lica koja su pritvorena ili zadržana u centrima za prihvat azilanata i migranata.

- Evropski sud je u 2021.godini dodijelio 44 250 predstavki u rad sudskoj formaciji, što je za 6% više u odnosu na 2020.godinu, kada je bilo dodijeljeno u rad ukupno 41 700 predstavki. Trenutno se u radu Evropskog suda nalazi 70 150 predstavki. Tokom 2021.godine, Evropski sud je odlučio putem presude ili odluke u 36 092 predstavke. Statistika Evropskog suda u odnosu na Crnu Goru za 2021. godinu. Prema podacima Evropskog suda, koji su danas prezentovani, kada je u pitanju Crna Gora, ukupno je 381 predstavka dodijeljena u rad nekoj od sudskih formacija. Ukupno je 189 predstavki proglašeno neprihvatljivim ili izbrisano sa liste predmeta Evropskog suda, dok je s druge strane, na kraju 2021.godine, pred Evropskim sudom u odnosu na Crnu Goru ukupno ostalo u radu 224 predstavke- saopštila je Zastupnik Crne Gore pred Evropskim sudom za ljudska prava Valentina Pavličić.

Kada se sagleda ukupan broj predstavki koje su dodijeljene u rad nekoj od sudskih formacija tokom 2021.godine, u odnosu na period 2020.godine (kada je dodijeljeno u rad 218 predstavki), vidjećemo da je taj broj za 75% veći u odnosu na prethodnu godinu, koja je svakako bila označena covid krizom.

Kada je u pitanju indeks podnijetih predstavki koji označava broj predmeta (priliv) u 2021.godini na 10,000 stanovnika, kao statistički parametar koji koristi Evropski sud u svom radu, isti ukazuje da se Crna Gora sa indeksom od 6,14 nalazi na prvom mjestu od svih država članica Savjeta Evrope po glavi stanovnika (prosječan indeks država članica Savjeta Evrope za 2021. godinu je 0,53).

Nakon početnog ispitivanja predstavki po osnovu njihove prihvatljivosti, ove godine se i dalje zadržao trend većeg broja njihovog odbacivanja od strane sudije pojedinca („single-judge“), pa je tako od ukupnog broja predstavki koje su bile u radu pred nekom sudskom formacijom, proglašeno neprihvatljivim ili izbrisano sa liste predmeta Evropskog suda blizu 50%, što opet predstavlja visok procenat, ali u svakom slučaju ne onaj koji je bio ranijih godina.

Ovaj podatak može ukazivati da sve veći broj predstavki, koje crnogorski državljani podnose Evropskom sudu, zadovoljavaju uslov prihvatljivosti i iste se ne odbacuju već u prvoj fazi postupka.

Tokom 2021. godine u odnosu na Crnu Goru donijeto je ukupno 5 presuda, od kojih je u 4 presude utvrđena barem jedna povreda konvencijskog prava, dok u 1 presudi nije utvrđena povreda konvencijskog prava i 2 odluke, u kojima su predstavke proglašene neprihvatljivim nakon pružene pravne odbrane.

Takođe, tokom 2021.godine, Evropski sud je u odnosu na Crnu Goru razmatrao i četiri zahtjeva po osnovu Pravila 39 Poslovnika Evropskog suda, odnosno zahtjeva za izdavanje privremene mjere i nakon pravne odbrane Zastupnika na podnijete zahtjeve, sva četiri zahtjeva za izdavanje privremene mjere su odbijena.