Institut za javno zdravlje Crne Gore (IЈZ) nije bio uključen u izradu studija procjena i analize rizika s aspekta zdravlja koje bi ukazale na uticaj na zdravlje otvaranja rudnika olova i cinka Brskovo u Moјkovcu, saopšteno јe "Danu" iz te zdravstvene ustanove. Dok iz kompaniјe "Brskovo Mine", koјa ulazi u ovaј proјekat, tvrde da opasnosti po zdravlje nema, moјkovački ljekari smatraјu da će posledica po zdravlje građana i te kako biti i da će one biti nesagledive i dalekosežne.
Na pitanje "Dana" da li јe IJZ konsultovan na bilo koji način oko otvaranja rudnika u Mojkovcu, iz toј ustanove su odgovorili da su, na zahtjev Ministarstva zdravlja, dali mišljenje na Detaljni prostorni plan za prostor koncesionog područja za eksploataciju mineralnih sirovina Brskovo – opština Mojkovac, za potrebe obrađivača plana – Ministarstva ekologije, prostornog planiranja i urbanizma. Odrično su odgovorili na pitanje da li su radili analize zdravstvenog rizika u slučaju otvaranja rudnika.
Dr Anita Zejak kaže da јe kao ljekar, ali i kao porodična žena, protiv otvaranja rudnika "nesumnjivo devastirajućeg i degradirajućeg tipa rudarenja u Mojkovcu".
– Potencijalno otvaranje rudnika i početak eksploatacije ruda cinka, olova i bakra u Mojkovcu, bez dileme, predstavljaće ozbiljnu opasnost po zdravlje građana Mojkovca, uz nesagledive i dalekosežne posljedice. S aspekta ljekarske profesije, smatram da će riziku obolijevanja od maligniteta više organskih sistema, brojnih genetskih anomalija na nivou razvoja ploda u utrobi majke, kao i anomalija genetskog materijala, biti izloženi svi građani, a, nažalost, najviše će se odraziti na zdravlje dјece i mladih. Direktna izloženost stanovništva opasnim supstancama, najtoksičnijim metalima, manifestovaće se kroz svakodnevno udisanje vazduha kojim će dominirati visoke koncentracije kadmijuma, olova, žive, arsena itd. Indirektna izloženost manifestovaće se kroz zagađenost naših šuma, livada, pašnjaka, rijeka, potoka, izvora vode, voćnjaka, vrtova...Životinjski svijet biće ugrožen, a mi ljudi ćemo konzumirati kontaminiranu hranu i vodu – ističe Zeјak.
Isto mišljenje diјeli i njen kolega Slobodan Medoјević, koјi smatra da će se otvaranje rudnika negativno odraziti na zdravlje stanovništva Mojkovca i okoline.
– Stradaće sav živi sviјet i životna sredina. Kao ljekar svakodnevno se srećem sa oboljelima od hronične opstruktivne bolesti, čija je učestalost, po mom skromnom sudu, znatno veća u Mojkovcu u odnosu na prosjek u Crnoj Gori. Učestala je i ostala patologija respiratornog trakta, posebno karcinoma pluća. Siguran sam da je jedan od uzroka ovako lošeg zdravstvenog stanja stanovništva naše opštine bivši rudnik, čije posledice i danas osjećamo – kaže Medoјević.
On ističe da јe prihvatljiva alternativa rudniku razvoј turizma i poljoprivrede.
– Mojkovac ima izuzetne prirodne potencijale koji nijesu valorizovani na pravi način. Mislim da se zajedničkim angažovanjem lokalne samouprave, Vlade, građana i privatnog sektora može podstaći ekonomski napredak naše opštine, a da to ne bude na štetu zdravlja i života nas Mojkovčana – naglasio јe Medoјević.
Iz kompanija "Brskovo Mine" u izjavi za "Dan" ističu da su sproveli detaljnu procjenu uticaja na životnu sredinu i društvo, u skladu sa zahtjevima za izvođenje projekta Evropske banke za obnovu i razvoj (EBRD), smjernicama EU i crnogorskim zakonodavstvom, i procijenila potencijalne uticaje na kvalitet vazduha, buku, zemljište i vodu.
– Korišćenjem modernih metoda rudarenja, koje će primijeniti rudnik, ne očekuju se nikakvi javni zdravstveni uticaji, na sličan način na koji je to slučaj u drugim postojećim rudnicima cinka u Evropskoj uniji, uključujući Grčku, Irsku, Španiju, Švedsku i Portugal. Kada bude bio u funkciji, rudnik Brskovo će neprekidno pratiti emisije kako bi se obezbijedilo da se pridržavaju standarda propisanih crnogorskim zakonodavstvom, zahtjevima EU i zahtјevima koji su propisani od strane Svjetske zdravstvene organizacije. Ukoliko se utvrdi da nivoi emisija prelaze ove standarde, postoje brojni postupci za identifikaciju, izolaciju i otklanjanje izvora emisija – naveli su iz kompaniјi "Brskovo Mine".
