Biće naročito važno kako će se u odnosu na šifrovanu komunikaciju izjašnjavati Evropski sud za ljudska prava koji ispituje, da li se upotrebom takvih dokaza dovode u pitanje prava zagarantovana Evropskom konvencijom o zaštiti ljudskih prava i sloboda, poručila je, otvarajući Okrugli sto „ Upotreba šifrovane komunikacije u kontekstu krivičnog postupka – procesne garancije i izazovi“, vršiteljka dužnosti predsjednika Vrhovnog suda Crne Gore Vesna Vučković.

- Razvoj tehnologije i novi vidovi kriminaliteta nalažu redefinisanje postojećih pravnih okvira u nacionalnom i međunarodnom pravu. Međutim, ovdje se kao sporno postavlja pitanje da li prednost dati zaštiti od kriminaliteta ili zaštiti prava građana. Nije sporno da je šifrovana komuniikacija doprinijela otkrivanju i sprečavanju krivičnih djela i pribavljanju mnogih materijalnih dokaza. Prilikom odlučivanja o zakonitosti i prihvatljivosti takvih dokaza neophodno je da se zna način njihovog pribavljanja, odnosno izvor tih dokaza- kazala je Vučković.

Ona je podsjetila da svega nekoliko evropskih država, među kojima su Francuska, Njemačka, Holandija, Poljska, Švedska i Švajcarska, imaju posebnu regulativu kojom se reguliše tajno pristupanje šifrovanoj elektronskoj komunikaciji i njeno dekodiranje.

- Dokazni postupak predstavlja krunu svakog krivičnog postupka, jer sud zasniva presudu samo na činjenicama i dokazima koji su neposredno izvedeni na glavnom pretresu. U crnogorskom sistemu, načela zakonitosti i kontradiktornosti, koja su uz načelo neposrednosti u direktnoj funkciji ostvarenja načela pravičnog postupka, uvijek dolaze do izražaja prilikom izvođenja dokaza na glavnom pretresu. Jasno je da su prilikom primjene savremenih tehnika dokazivanja, imajući u vidu da smo učesnici digitalizacije svih aspekata u društvenom životu, ova načela na svojevrsnom ispitu i da će opredijeliti tok sudske prakse u modernoj crnogorskoj krivičnoj judikaturi- ocijenila je Vučković.

Istakla je da postoji legitimna potreba da se praktičarima omogući što lakše i sveobuhvatnije shvatanje neposrednih i posrednih dokaza, na osnovu kojih će utvrditi činjenično stanje i zasnovati sudsku odluku, pri čemu se mora voditi računa o zaštiti ljudskih prava i osnovnih sloboda, u koja se nesporno zadire.

- Balans između potrebe represivnog sistema da se uspješno bori protiv organizovanog kriminala i visoke korupcije i potrebe da sistem odbaci sve dokaze pribavljene na nezakonit način, zavisiće od izgrađenih kapaciteta sudstva i znanja pojedinaca koji su nosioci pravosudnih funkcija. Da bi sudski sistem imao kapacitet da sprovede ovaj kompleksan test balansa, potrebno je da postoje integritet, profesionalizam i transparentnost pravosuđa, jer isključivo pravosudni sistem zasnovan na tim principima, može pridati težinu određenim dokazima i nalazima, koji su mu dostavljeni na razmatranje, a koji uključuju dokaze pribavljene iz aplikacija za zaštićenu komunikaciju- navela je ona.

Vučković smatra da će biće naročito važno kako će se u odnosu na šifrovanu komunikaciju izjašnjavati Evropski sud za ljudska prava koji ispituje, da li se upotrebom takvih dokaza dovode u pitanje prava zagarantovana Evropskom konvencijom o zaštiti ljudskih prava i sloboda. Evropski sud, kako je kazala, nalazi da je "pri utvrđivanju da li je postupak u cjelini bio pravičan, potrebno ispitati da li je podnosiocu predstavke data prilika da ospori autentičnost dokaza i da se protivi njihovoj upotrebi".

- Stoga, probleme tumačenja domaćeg zakonodavstva prvenstveno treba da rješavaju nacionalni sudovi, a u konačnom, Evropski sud za ljudska prava može utvrditi da li su efekti takvog tumačenja kompatibilni sa Konvencijom o zaštiti ljudskih prava i osnovnih sloboda, kao što je to nedavno bio slučaj u jednom predmetu u odnosu na Tursku, za koji vjerujem da će izazvati diskusiju među praktičarima- zaključila je Vučković podsjetivši da je održavanje ovog Okruglog stola dragocjeno za pravosuđe u aktuelnom trenutku, jer postoje ozbiljni procesni i materijalni izazovi pred organima za sprovođenje zakona i pred sudskom vlašću.

Panelisti Okruglog stola su stručnjaci iz Poljske, Francuske, Srbije, Crne Gore, kao i predstavnici Savjeta Evrope, Evropskog suda za ljudska prava, EMPAKT-a, EUROPOL-a i Chemonics-a.

Okruglom stolu u Budvi koji su organizivali Savjet Evrope i Britanska ambasada u Podgorici prisustvuju v.d. vrhovne državne tužiteljke Tatjana Begović, glavni specijalni tužilac Vladimir Novović, šefica Programske kancelarije Savjeta Evrope u Podgorici Lejla Dervišagić i šefica Jedinice za Jugoistočnu Evropu Savjeta Evrope Elena Jovanovska Brezoska.