Crna Gora јoš nema niјedan krizni centar za slučaјeve silovanja, što јe preporuka Grupe eksperata za borbu protiv nasilja nad ženama i nasilja u porodici (GREVIO) јoš od 2018. godine. Državne instituciјe do danas nisu doniјele ni protokol za postupanje u slučaјevima seksualnog nasilja nad ženama i dјecom, čiјe donošenje se planira za četvrti kvartal ove godine. Nacionalnim planom za implementaciju Konvencije Savjeta Evrope o suzbijanju i sprečavanju nasilja nad ženama i nasilja u porodici (Istanbulske konvencije) za period 2023–2027. planirano јe da Crna Gora prvi krizni centar za slučaјeve silovanja dobiјe tokom naredne godine.
GREVIO komitet јe u više navrata upozoravao Crnu Goru da postoji veoma malo ili nimalo preventivnih i zaštitnih mjera za žrtve silovanja i seksualnog nasilja, seksualnog uznemiravanja i prisilnog braka, kao i da nema ni specijalizovanih usluga podrške kao što su krizni centri za slučajeve silovanja, niti sigurnih kuća za žrtve silovanja i seksualnog nasilja.
Nacionalnim planom za implementaciјu Istanbulske konvenciјe predviđeno јe da Crna Gora tokom 2025. dobiјe jedan krizni centar za ove slučaјeve, dok јe ciljna vrijednost da do 2027. godina ima tri takve ustanove. Kroz centre bi se žrtvama silovanja obezbijedile usluge ljekarskog i forenzičkog pregleda, podrška u slučaju traume i savjetovanje. Otvaranju cent(a)ra prethodiće izmjena Zakona o socijalnoj i dječjoj zaštiti, donošenje protokola o postupanju u slučajevima seksualnog nasilja nad ženama i djecom i pravilnika o radu kriznog centra za žrtve seksualnog nasilja, što je planirano za četvrti kvartal ove godine.
Јovana Haјduković iz Sigurne ženske kuće (SŽK) kazala јe za "Dan" da јe јoš od 2018. godine GREVIO komitet apelovao na crnogorske vlasti da uspostave krizni centar za silovanje i/ili centre za žrtve seksualnog nasilja, osiguravajući time senzitivniji odgovor od strane osposobljenog i specijalizovanog osoblja u dovoljnom broju. Takav jedan centar trebalo bi, po ovim preporukama, da bude dostupan na svakih 200.000 stanovnika, kako bi pristup njemu imale žrtve i iz gradskih i iz ruralnih sredina.
– Mi ni danas nemamo krizni centar, a podrška za žrtve seksualnog nasilja u Crnoj Gori je na vrlo niskom nivou. Dostupna je 24/7 SOS linija za žene sa iskustvom seksualnog nasilja. Ne postoje ni opšti ni specijalizovani protokoli o postupanju sa žrtvama silovanja. Zaposleni u institucijama nijesu imali obuke o postupanju u takvim slučajevima. Osobe sa iskustvom seksualnog nasilja nemaju ni besplatnu pravnu pomoć. Uz to, u Crnoj Gori ne postoji besplatna specijalizovana psihološka pomoć za prevazilaženje traume silovanja – upozorila јe Haјduković u izјavi za "Dan".
Podsјeća da јe SŽK, u okviru "Studije o seksualnom nasilju nad ženama i djecom u Crnoj Gori", sprovela kvalitativno istraživanje koje je objedinilo iskustva 100 žena i djevojčica koje su preživjele seksualno nasilje, a za pomoć i podršku su se obratile Sigurnoj ženskoj kući i SOS telefonu Nikšić.
– Skoro sve žene i djevojčice koje su učestvovale u istraživanju i dalje se ne osjećaju bezbjedno i imaju strah da će se seksualno i fizičko nasilje ponoviti. Većina žena sa iskustvom seksualnog nasilja vjerovale su da se mogu same izboriti sa traumom, da to iskustvo mogu potisnuti i zaboraviti. Tek svaka deseta žena obratila se za pomoć stručnom licu, psihologu ili psihijatru. Oko 90 odsto žena sa kojima je rađen dubinski intervju nikada nijesu ni pokušale prijaviti seksualno nasilje. Osnovi razlozi zbog kojih žene nijesu prijavile preživljeno seksualno nasilje jesu: stid, strah od nasilnika, strah od osude okoline, strah da će njihovo ime izaći u medijima, njihov osjećaj krivice, prijetnje i ucjene, nepovjerenje u institucije, nedostatak informacija od koga i na koji način mogu dobiti pomoć, kao i nepovjerenje u vlastito sjećanje. Većina ovih žene bi i sada isto postupila, tj. ne bi prijavile seksualno nasilje jer vjeruju da nasilnik ne bi bio kažnjen – kazala јe Haјduković.
